22:48:51

Vahşi Kapitalizm: Sağlığın Maliyet Hesapları…

Mart 2020’de, tüm dünyayı karantinalar sarmışken ve COVID-19 salgını resmen tüm hızıyla devam ederken, Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma ve Politika Merkezi’nde solunum koruma ve bulaşıcı hastalıklar konusunda ulusal bir uzman olan Lisa Brosseau, CDC’ye “bilimi takip etmesi" için adeta yalvarıyordu. O dönemde CDC ve WHO’dan gelen bilgilerin aksine, Brosseau ve onu takip edecek diğer uzmanlar, COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün aerosoller yoluyla bulaşabileceğini düşünüyordu: enfekte bir kişi konuştuğunda, şarkı söylediğinde veya nefes aldığında yayılan küçük parçacıklar…

Aerosoller, tanımları gereği, hapşırma ve öksürmeyle yayılan “damlacıklardan" daha küçüktür ve havada daha büyük damlacıklara göre daha uzağa gidebilirler. Viral bulaşma, enfekte olmayan bir kişi bu küçük aerosolleşmiş partikülleri soluduğunda meydana gelebilir ve araştırmalar yakında aerosollerin SARS-CoV-2 bulaşmasının birincil yolu olduğunu gösterecekti.

Ancak Mart 2020’de, Brosseau aerosolize bulaşmayı öne çıkartmak için bir mücadele başlattığında, CDC ve WHO virüsün öncelikle damlacıklar ve fomitler – enfekte bir kişinin dokunduğu bir şeye dokunmak – yoluyla bulaştığı konusunda ısrar etti.

Bu tartışma sadece akademik ya da anlamsal değildi; insanların kendilerini ve başkalarını virüse yakalanmaktan nasıl koruyacakları konusunda çok gerçek sonuçları vardı ve hâlâ var. Brosseau‘nun o dönemde söylediği gibi, iyi bir havalandırma kritik öneme sahiptir ve N95 gibi uygunluğu test edilmiş bir solunum maskesi, küçük partikülleri filtrelemede bez yüz maskesi veya cerrahi maskeden çok daha etkilidir.

“Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) tarafından onaylanan yüze iyi oturan solunum maskelerinin “en yüksek düzeyde koruma sağladığı" da dahil olmak üzere SARS-CoV-2’nin aerosol yoluyla bulaştığı gerçeğini tam olarak kabul etmek DSÖ’nün bir buçuk yılını, CDC’nin ise iki yılını aldı."

Ancak aerosol ve iş sağlığı uzmanları şu aralar yine alarm veriyor. Sağlık Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları Danışma Komitesi (HICPAC), CDC ve Sağlık Bakanlığı‘na sağlık hizmeti ortamlarında enfeksiyon kontrolüne yönelik kılavuzlar konusunda tavsiyelerde bulunmaktadır – en son 2007 yılında güncellenen standartlar. Brosseau‘ya göre bu kılavuzlar genellikle CDC tarafından benimsenmekte ve dolayısıyla hastane sistemleri tarafından “yukarıdan gelen rehberlik" olarak kabul edilmektedir.

HICPAC Ağustos ayında toplanacak ve enfeksiyon kontrolü için önerilen güncellenmiş kılavuzları oylayabilir ve bu endişeleri gidermek yerine daha da kötüleştirebilir. Basın tarafından elde edilen ve incelenen, komitenin güncellenmiş kılavuz önerilerini özetleyen bir bilgilendirme slaytında, virüslerin aerosol yoluyla bulaşmasından çok az bahsedilmekte ve uzmanların N95 gibi solunum maskeleri ile cerrahi maskeler arasında koruma açısından bir fark olmadığını öne süren hatalı çalışmalar olduğunu söyledikleri çalışmalara atıfta bulunulmaktadır.

Kabul edilmesi halinde kılavuz, sektörün halihazırda kritik personel sıkıntısı çektiği bir dönemde sağlık çalışanları için güvenli olmayan uygulamaları güvence altına alarak gündeme getirebilir.

Patojen bulaşmasının tartışıldığı bölümde aerosoller ve hava yoluyla bulaşmadan sadece üstünkörü bir şekilde bahsedilmekte, ancak farklı virüs türleri için gereken koruma türlerine ilişkin gerçek bir tartışma bulunmamaktadır. Ancak daha da şaşırtıcı olanı, slayt destesinin sonunda yer alan ve HICPAC’ın vardığı sonuçları destekleyici kanıt olarak gösterdiği çalışmaların, birçok halk sağlığı uzmanının beklediği kadar sağlam ve ikna edici görünmediği Kanıt İncelemesidir.

İşyeri hekimliği uzmanı ve San Francisco’daki California Üniversitesi‘nde klinik profesör olan Dr. Robert Harrison, verdiği demeçte, slayt destesi kılavuzunda belirtilen kanıtların “açık bilim" karşısında adeta uçup gittiğini söyledi.

“Laboratuvarda doğrulanmış viral solunum yolu enfeksiyonlarıyla ilgili 13 farklı çalışmaya atıfta bulunan sunumun sonundaki özet tablo, “solunum yolu enfeksiyonlarını önlemede cerrahi maskeler ile N95’ler arasında bir fark olmadığı" sonucuna varıyor."

Bu tespit, aerosol bilimcilerinin, iş sağlığı uzmanlarının ve HICPAC’in 2007 kılavuzları da dahil olmak üzere CDC‘nin halka söyledikleriyle çelişmektedir.

“Eğer bir virüs aerosol yoluyla bulaşabiliyorsa, uygunluğu test edilmiş bir N95 takmanın – cerrahi maske takmaktan – daha iyi olduğu konusunda hiçbir şüphe yoktur. Evet buna hiç şüphe yok. Bu ifadeye karşı çıkan olursa şaşırırım," diyor Harrison.

HICPAC, yeni kılavuz önerisi için destekleyici kanıt olarak gösterilen 13 çalışmadan 10’unun geriye dönük olduğunu ve hatırlama yanlılığı – katılımcıların yanlış veya eksik hatırlamalarından kaynaklanan sistemik hatalar – riski taşıdığını ve çalışmalardan ikisinin sadece küçük örneklem boyutlarına sahip olduğunu kabul etti.

HICPAC ayrıca önerdiği yeni kılavuzda, destekleyici kanıt olarak belirtilen 13 çalışmanın 10’unda yazarların “(maske veya solunum cihazı) uyumluluğunu rapor etmediğini veya objektif olarak ölçülen uyumluluğu rapor etmediğini" yazmıştır. Bazı durumlarda, klinisyenlerin solunum cihazının ağız veya burun çevresinde boşluk olmadığından emin oldukları bir süreç olan N95 uyum testi protokolü tanımlanmamıştır.

Brosseau, çalışmalardaki metodolojilerde başka kusurlar da olduğunu; bazı durumlarda sağlık çalışanlarına sadece bir patojene maruz kalabileceklerini düşündüklerinde maske veya solunum maskesi takmalarının söylendiğini belirtti.

“İnsanlar sadece maruz kalabileceklerini düşündükleri zaman bunları takarlarsa, başka bir zamanda maruz kalma olasılıklarının yüksek olduğunu biliyoruz" dedi.

Kanıt İncelemesinde atıfta bulunulan 2022 tarihli bir çalışma, cerrahi maske takan sağlık çalışanları ile solunum maskesi takan sağlık çalışanlarının güvenliğini araştırmıştır. Geçen yıl, pandemi sırasında katılımcıların solunum maskesi daha az etkili olmalarına rağmen cerrahi maske takmaları konusunda etik kaygılarını dile getiren sağlık çalışanlarından büyük tepki aldı. Kanada Halk Sağlığı Kurumu sonunda sağlık çalışanlarının hangisini takacaklarını seçebileceklerine karar verdi. Ancak Brosseau‘ya göre çalışmanın yazarları, çalışmaya katılabilecek ve solunum maskesi yerine cerrahi maske takabilecek sağlık çalışanları bulmakta zorlandılar ve Mısır, İsrail ve Pakistan gibi “gerçekten farklı tıbbi sağlık sistemlerine sahip ülkeler" gibi yurt dışına bakmak zorunda kaldılar.

“Bunlar gerçekten kötü tasarlanmış ve yürütülmüş çalışmalar" diye ekledi.

HICPAC, 13 çalışmayla ilgili dikkat çekici bir dipnotta, hatırlama yanlılığı ve çalışmaların sonuçlarını karıştırabilecek diğer faktörlerle ilgili sorunlara rağmen, “yeni kanıtların eklenmesinin bu bulguları değiştirmesinin beklenmediğini" belirtti.

CDC‘nin kendi yayımladığı veriler, cerrahi maskeler yerine N95 solunum maskelerinin kullanımını desteklemektedir. Şubat ve Aralık 2021 arasında alınan gerçek dünya verileri, kapalı kamusal ortamlarda, N95 ve KN95 solunum maskelerinin sürekli kullanımının, cerrahi maskelerle yüzde 66’ya kıyasla enfeksiyon olasılığını yüzde 83 oranında azalttığını ortaya koymuştur.

“FDA da bu konuda çok nettir ve web sitesinde cerrahi maskelerin kaynak kontrolüne – enfekte bir kişinin SARS-CoV-2’yi yaymasını önleme – yardımcı olabileceğini, ancak SARS-CoV-2’nin solunmasına karşı kişisel koruma sağlamadığını söylemektedir."

Brosseau‘ya göre, cerrahi maskelerin tehlikeli aerosollere karşı uygunluğu test edilmiş bir solunum maskesiyle karşılaştırılabilir bir koruma sağladığını öne sürmek akıllara durgunluk vermektedir.

“Cerrahi maskeleri başka hiçbir bağlamda kullanmıyoruz" dedi. “Başka herhangi bir sektörde, tehlikeli bir aerosole maruz kalındığında cerrahi maske kullanılmasını önersem, işten kovulurdum. Öyleyse neden [HICPAC] bunun iyi bir fikir olduğunu düşünüyor?"

İki Adım İleri, Üç Adım Geri
Peg Seminario, 1990 yılından 2019 yılında emekli olana kadar AFL-CIO‘nun iş güvenliği ve sağlığı direktörlüğünü yürütmüştür. Slayt destesinde özetlenen yönergeler için “Gerçekten şaşırtıcı. Ve korkutucu." diyor.

“İnsanlar hâlâ SARS-CoV-2’den hastalanıyor ve ölüyor; hâlâ uzun COVID’e maruz kalıyor" diyen Seminario, sağlık çalışanlarının virüse yakalanma riskinin ortalama bir insana göre hâlâ önemli ölçüde daha fazla olduğunu sözlerine ekledi.

Buna rağmen Seminario, HICPAC‘ın önerdiği kılavuzların “bilime duyarlı olmak ve güçlü bir koruma düzeyi sağlamak yerine, korumaları en aza indirmeye çalışmak üzerine kurulu olduğunu söyledi. Şüpheli ve doğrulanmış hastalara maruz kalan sağlık çalışanlarından bahsediyoruz."

Seminario, slayt desteğinde havalandırmadan neredeyse hiç bahsedilmediğini görünce özellikle dehşete düşmüş. “Bulaşmaya dayalı önlemler" bölümünde, slayt destesinde basitçe sağlık çalışanlarının “bulaşma riskini azaltmak için birden fazla müdahale katmanından (ör. KKD, odaya alma, havalandırma, dezenfeksiyon) yararlanması gerektiği" belirtilmiştir. Yine de kanıt incelemesinde havalandırma hakkında hiçbir şey yoktur.

Brosseau, havalandırma ile ilgili tartışma eksikliğinin “bana her şeyi bir damlacık hastalığına dönüştürmeye çalıştıklarını ve küçük aerosol partiküllerini veya bu partiküllerin bir alan boyunca dağılımını tanımadıklarını düşündüren şeylerden biri olduğunu söyledi. Tüm bunlar ortadan kalkacak."

Brosseau ve Seminario, çalışanların güvenliğine odaklanılmamasının, sağlık hizmetlerinde kârın güvenliğin önüne geçmesi gibi daha büyük bir soruna işaret ettiğini söyledi.

Seminario‘ya göre, “[Hastane yönetimleri] para harcamak istemiyor. Uygunluk testi, solunum maskeleri için yapmanız gereken büyük bir konudur. Bu zaman ve para gerektirir. Dolayısıyla, ‘Ah, bir cerrahi maske de aynı derecede iyidir’ diyebilirlerse, bu masrafların etrafından dolaşabilerek kurtulabilirler." Havalandırma sistemlerini yükseltmek de katlanarak daha maliyetlidir.

Bulaşıcı hastalıklar ve iş sağlığı uzmanı ve kâr amacı gütmeyen Uluslararası Güvenlik Merkezi‘nin başkanı Amber Mitchell, mücadele edilmesi gereken bir başka engelin de yeni kılavuz ilkelerin ABD’de işyeri güvenlik standartlarını denetleyen İş Güvenliği ve Sağlık İdaresi (OSHA) tarafından zorunlu kılınanlara ters düşebileceğine dikkat çekti. Mitchell, OSHA‘nın “kılavuz ilkeleri yoktur – uygulanabilir standartları vardır" dedi. Enfeksiyon önleme ve kontrolü için OSHA‘nın Kan Yoluyla Bulaşan Patojenler Standardı ve N95’ler gibi solunum maskeleri için uygunluk testini içeren Solunum Koruma Standardı vardır.

Mitchell, OSHA‘nın “mesleki enfeksiyonların önlenmesi konusunda CDC ve HICPAC ile yıllar boyunca hep anlaşmazlık içinde olduğunu" söyledi. Seminario‘ya göre, HICPAC ve CDC “OSHA’nın sağlık hizmetleri için gereklilikler getirmesinden ve sağlık çalışanları üzerinde gözetim sahibi olmasından hoşlanmıyor."

Dolayısıyla, OSHA‘nın sözde gözetimine rağmen, yeni CDC yönergeleri hastane sistemlerine daha hızlı ve daha ucuz seçeneği seçmeleri için bazı kılıflar sağlayabilir – bu da hastane çalışanları için önemli sonuçlar doğurabilir.

Brosseau, “Hastaneler akreditasyon ararken, ortak komisyon CDC’ninkiler de dahil olmak üzere kılavuzlara uymalarını arıyor" dedi. “Eğer bu kılavuzlar bağlamında karar vermemişlerse, başları belaya girecektir."

Konuyla ilgili konuşan dört halk sağlığı uzmanı da, sağlık hizmetleri ve sağlık çalışanları üzerinde böylesine derin etkileri olan HICPAC‘in solunum ve maske kılavuzlarıyla ilgili tartışmaya halk da dahil olmak üzere geniş bir paydaş yelpazesini dahil etmeyi reddetmesinin son derece sorumsuzca olduğunu söyledi.

Harrison ayrıca ön saflarda yer alan sağlık çalışanlarından ve temsilcilerinden geri bildirim alınması gerektiğini vurguladı. “Etkilenen çalışan topluluklarından geri bildirim almanın en iyi tavsiyeleri ve politikaları formüle etmek için her zaman kritik önem taşıdığını düşünmüşümdür" dedi.

CDC‘nin yaptığı açıklamada, HICPAC üyelerinin halktan görüş almak istedikleri ve HICPAC toplantılarının sonunda bunun için özel bir zaman ayrıldığı belirtildi.

Harrison, bu süreci açmak için hâlâ zaman olduğunu söyledi. “Şu anda, ‘Yavaşlayalım ve herkesin otobüste olduğundan emin olalım’ gibi sarı bir uyarı ışığı koymaya çalışıyoruz." Bunu yapmamak sağlık çalışanlarını büyük ölçüde etkileyebilir ve SARS-CoV-2’nin aerosol yoluyla bulaştığının yavaş ve tutarsız bir şekilde kabul edilmesinden sonra zaten büyük bir darbe alan halkın halk sağlığı kuruluşlarına olan güvenini daha da aşındırabilir.

Brosseau‘ya göre, paydaşların görüşü alınmadan kötü kılavuz ilkeleri öne sürme riski, CDC‘ye duyulan güveni azaltabilir ve sadık destekçilerinin bile “geriye gittiğine" inanmasına neden olabilir. Şok olacaklar."

“Bu halk sağlığı çalışanlarından bazılarının aldığı kararlar daha iyiye gitmiyor" dedi. “Daha da kötüye gidiyor."

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…