18:13:45
Havacılar Amerika’nın kurşunla savaşından nasıl sıyrıldı?

Kurşun benzinden onlarca yıl önce çıkarıldı. Öyleyse neden uçak yakıtı hala çocuklarda gelişim sorunlarına yol açan bir nörotoksin olan bu metalle dolu? Halk sağlığı uzmanları rutin olarak güvenli bir kurşun seviyesi olmadığını, çünkü nörotoksinin çok küçük miktarlarının bile gelişimi bozabileceğini söylüyor. 2021 yılında, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, yeni yürümeye başlayan çocukların kanlarında yüksek düzeyde kurşun olduğu kabul edilen eşiği düşürdü.

Cincinnati Çocuk Hastanesi araştırmacıları tarafından 2006 yılında yapılan bir çalışmada, kanda desilitre başına 1 mikrogramın biraz üzerinde kurşuna maruz kalmanın, bir çocuğun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu geliştirme olasılığını artırabileceği bulunmuştur.

Bebekler ve küçük çocuklar özellikle savunmasızdır. Emeklerken veya ellerini emerken beyinleri hızla gelişmektedir, bu da maruziyeti artıran davranışlardır. Bu nedenle EPA, ajans kurulduktan kısa bir süre sonra otomobillerden kaynaklanan kurşun emisyonlarını ortadan kaldırmaya öncelik verdi. 1975 yılında otomobillerin birden fazla emisyonu kontrol etmek için katalitik konvertörlerle üretilmesi zorunluluğu, teknolojiye zarar veren kurşun için ölüm çanını çaldı.

Amerika ve Avrupa’dan Hindistan ve Çin’e, kurşunlu otomobil yakıtı yasakları yüzyılın başında yürürlüğe girmişti. ABD’de 1996’daki son yasak halk sağlığı açısından bir başarıydı. O tarihten bu yana Amerikalıların kanındaki kurşun miktarı yüzde 96’dan fazla azaldı.

Ancak EPA, küçük uçaklar için üretilen yüksek oktanlı kurşunlu benzin için bir istisna oluşturdu. Uçak gazına yönelik bu istisna, San Jose’de ve ülkenin dört bir yanındaki kırsal bölgelerde bulunan binlerce küçük havaalanının yakınındaki diğer beyaz olmayan topluluklarda yıllarca kurşun zehirlenmesi yaşanmasına neden oldu.

Güvenlik, 100 oktanlı kurşunsuz bir yakıt piyasaya sürülene kadar kurşunlu benzine bağlı kalınması yönündeki endüstri argümanlarının merkezinde yer almıştır. Benzine kurşun eklenmesi oktan seviyesini yükseltir. Bu da uçak motorlarının teklemesini önler. Büyük bir tekleme bir motoru uçuşun ortasında parçalayabilir.

ABD’nin 247 milyar dolarlık genel havacılık sektörünün çeşitliliği ve karmaşıklığı, 200.000 uçağıyla, düzenlemenin neden zor olduğunun bir parçasıdır. Havacılık yakıtındaki kurşun İkinci Dünya Savaşı’ndan öncesine dayanmaktadır. Birçok havacılık uzmanı, turboşarjlı motor performansının Müttefik uçaklarına Hitler‘in Luftwaffe‘sine karşı it dalaşlarında üstünlük sağladığını belirtmektedir.

Yaşı veya tipi ne olursa olsun, her genel uçak “avgas" olarak da adlandırılan 100 oktan kurşunlu benzinle uçabilir. Bu da sektörün uzun zamandır savunduğu 100 oktanlı, kurşunsuz bir yakıt geliştirmenin her şeye tercih edileceği yönündeki görüşünü pekiştirdi.

“Kurşunu hiçbir şekilde savunmuyorum. Hepimiz kurşunun mümkün olduğunca çabuk ortadan kaldırılmasını destekliyoruz," diyor Uçak Sahipleri ve Pilotlar Derneği‘nin hükümet işlerinden sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Jim Coon. “Ama kolay olsaydı şimdiye kadar çoktan halledilmiş olurdu."

Ancak küçük uçaklarda kurşun sorununu çözmenin havacılık endüstrisi ya da düzenleyicileri için yüksek bir öncelik olduğuna dair çok az kanıt var.

EPA‘ya göre, piston motorlu uçakların ABD’de havadaki kurşunun en büyük kaynağı olduğu bir dönemde, kurşun emisyonlarının herhangi bir miktarının ortadan kaldırılması halk sağlığı açısından önemli kazanımlar sağlayabilir. Kurşuna maruz kalma kaynaklarının ortadan kaldırılması için EPA‘ya dilekçe veren Sosyal Sorumluluk için Hekimler de dahil olmak üzere halk sağlığı savunucuları, kurumu uçak yakıtını hedef almaya itti.

Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri tarafından yakın zamanda yayınlanan bir rapora katkıda bulunan havacılık uzmanları “çok yönlü bir yaklaşım" çağrısında bulundu. Bu, tipik olarak daha yüksek oktanlı gaz kullanan uçaklar için daha düşük oktanlı kurşunsuz yakıtların motor modifikasyonları ile birleştirilmesi anlamına gelebilir.

Genel hava taşıtlarının neredeyse dörtte üçü güvenli bir şekilde uçmak için 100 oktan yakıta ihtiyaç duymuyor. Daha yüksek oktanlı yakıtla uçan geri kalan üçte birlik kısım ise uçuş saatlerinin aslan payını oluşturuyor ve kurşun kirliliğinin çoğundan sorumlu.

Raporu hazırlayan komitede yer alan DaimlerChrysler‘in eski mühendislik başkan yardımcısı Bernard Robertson, “Bizim ısrarla vurguladığımız şey, mükemmel çözümün ortaya çıkmasını beklememektir" dedi. “Kurşundan kurtulma yolunda ilerlememizi sağlamak için bu arada yapılabilecek başka şeyler de var."

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…