11:18:51

Alaska Geleneğinde Derin Kökleri Olan Dayanıklılık Yarışı Iditarod’a Son Verilmesi Çağrıları

Geçtiğimiz beş yıl boyunca, Alaska’nın yıllık Iditarod kızak köpeği yarışı, köpek takımları ve yarışçıları donmuş vahşi doğada 1,609 kilometre dayanıklılık testinde elementlere göğüs gererken, çoğunlukla tartışmalardan uzak geçti…

Bu yıl yarış sırasında üç, antrenman sırasında da beş köpeğin ölümü dikkatleri Alaska’nın devlet sporunun karanlık tarafına yeniden odakladı ve hayvanlardan sıfırın altındaki sıcaklıklarda yüzlerce kilometre boyunca ağır bir kızağı çekmelerini istemenin etik olup olmadığına dair soruları gündeme getirdi…

Bununla birlikte, Alaska’da köpek kızakçılığı, yerli halklara ve sınır ruhuna dayanan uzun ve hikayeli bir geleneğe sahiptir ve yarışın sonsuza dek sona erdirilmesi çağrıları yapılırken, destekçiler Iditarod’un bir kutlama olarak kalması ve çok uzun zaman önce seyahat etmenin ana yolunun kızakla olduğu bir zamanı hatırlatması gerektiğini söylüyorlar.

Alaska Tarih Derneği‘nin eski başkanı, Alaska Fairbanks Üniversitesi‘nden emekli arşivci ve 78 yaşında eğlence amaçlı bir kızak yarışçısı olan Bill Schneider, arkeolojik kanıtların Alaska yerlilerinin diğer kültürlerle temas kurmasından çok önce köpeklerin kızak çekmek için kullanıldığını gösterdiğini söyledi. Alaska yerlileri, mevsimsel olarak kaynakların bulunduğu yerlere göç ederken, balık tutarken, avlanırken ya da tuzak kurarken erzaklarını taşımak için uzun süre kızak köpeklerine bağlı kalmışlardır.

Iditarod, 1970’lerin başına kadar, hem kızak köpeği kültürünü hem de kar motosikletlerinin gölgesinde kalan Alaska husky ırkını kurtarmanın bir yolu olarak gören Joe Redington Sr.‘ın yardımıyla kurulmamıştı. Her Mart ayında düzinelerce kızak ekibi – çoğu koşum takımında 16 köpekle – Anchorage şehrinden eyaletin uzak batı kıyısındaki Nome’a zorlu bir yolculuk yapıyor.

Bu yıl yarış sırasında yere yığılıp ölen üç köpeğin hepsi de farklı ekiplerin parçasıydı. Bir tanesi bir köye girmesine sadece 60 metre kala telef oldu. Her üç vakada da hayat kurtarma çabaları başarısız oldu ve nekropsiler ölüm nedenlerini ortaya koyamadı. Yetkililer daha fazla test yapılacağını söyledi.

Her üç yarışçı da yarış kuralları uyarınca yarışmadan çekildi. Üçü de oldukça deneyimsizdi; ikisi çaylak, biri de ikinci yarışındaydı.

Hayvanlara Etik Muamele İçin İnsanlar ve bir başka hayvan hakları grubu olan Humane Mushing, Iditarod‘un 51 yıllık tarihi boyunca 100’den fazla köpeğin öldüğünü söylüyor.

PETA üst düzey yöneticilerinden Melanie Johnson, ölümlerin, koşucuların köpeklerini tehlikeye atmayı bırakmaları ve yarışın sona ermesi gerektiğini gösterdiğini söyledi.

“Bunlar süper köpekler değil; yok edilemez spor ekipmanları değiller" dedi.

Johnson, “Onlar da tıpkı diğer köpekler gibi ve tek istedikleri yaşamak, sevginin ve arkadaşlığın tadını çıkarmak," diye ekledi. “Ancak Iditarod onları kapasitelerinin ötesinde zorlamaya devam ediyor ve sonuç olarak köpekler acı çekmeye ve ölmeye devam ediyor."

Iditarod CEO’su Rob Urbach, PETA‘nın geçmişte yarışla ilgili tutumunu “kışkırtıcı ve fena halde yanlış" olarak reddederken, eleştirilerin kendileri için zor bir dinamik yarattığını da kabul etti. Iditarod organizatörlerinin anlatıyı değiştirmeye çalıştıklarını ve köpek sağlığı, beslenmesi, eğitimi ve yetiştirilmesini teşvik etmeye devam ettiklerini söyledi.

Kazanan Salı günü Nome’da belli olduktan sonra Urbach, Anchorage Daily News‘e verdiği demeçte köpek ölümlerinin “toplumumuz için çok üzücü" dedi. Yetkililerin tam nekropsi raporlarını beklediklerini ve sonuçlara göre hareket edeceklerini de sözlerine ekledi.

Urbach, “Eğer bir şey öğrenebilirsek, öğreneceğiz" dedi. “Tüm raporlar elimize ulaştığında, bir şey olup olmadığına bakacağız. Sizi temin ederim ki eğer bir şey öğrenirsek, bu öğrendiklerimizi uygulayacağız."

Alaska yerlilerinin başlangıcından beri sürek avı geleneği 1800’lü yılların başlarında, gelen Rus yerleşimcilerin kış taşımacılığı ve ticaret noktaları arasında malzeme taşımak için köpek edinmek istemesiyle gelişmiştir. Madenciler daha sonra 1900’lerin başındaki Altına Hücum sırasında malzeme ve hatta altın taşımak için ekipler kullandılar. Alaska’da ilk üsler kurulmaya başladığında ABD Ordusu personelinin köpekli timleri vardı ve telgraf hattı onarım işçileri arızaları gidermek için kızaklarla seyahat ediyorlardı.

Kızak köpekleri Alaska’nın dış dünyaya bağlanmasında da önemli bir rol oynamış, posta taşıyıcıları uçaklar devreye girmeden önce güzergâhlarında ilerlemişlerdir. Alaska Geographic Society‘ye göre, Savoonga’dan Chester Noongwook, 1963 yılında Bering Denizi’ndeki St. Lawrence Adası’na hava servisi kurulduğunda ekibini emekli eden son taşıyıcıydı.

Bugün, Anchorage’ın yaklaşık 390 kilometre kuzeyindeki Denali Ulusal Parkı ve Koruma Alanı, hala kendi kızak köpeği ekibine sahip olan tek ulusal parktır. Birçok kızakçı, bazıları buzullarda olmak üzere, turistlere kızak dersleri vererek ya da kızaklara binmelerine izin vererek yaz turizmi işletmeleri işletmektedir.

Kızak köpeklerinin Alaska’daki pek çok kişi için taşıdığı önemi gösteren tarihi bir olayda, kızak köpekleri 1925 yılında difteri salgını nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Nome’a hayat kurtaran serumu ulaştırdıkları için kutlanmaktadır. Ekipteki köpeklerden biri olan Sibirya kurdu Balto, kar fırtınası koşullarında sürdüğü için ulusal bir kahraman haline geldi ve o yıl daha sonra New York Central Park’ta Balto‘nun bronz bir heykeli açıldığında o ve yarışçı Gunnar Kaasen hazır bulundu.

Schneider, yaklaşık 1.085 kilometre yolculuk için köpeklerin seçildiğini çünkü 99 yıl önce henüz yeni bir ulaşım şekli olan uçaklardan daha güvenli kabul edildiklerini söyledi.

Schneider, uçakların “serumu oraya daha kolay götürebileceğini, ancak o kadar güvenilir olmadığını" söyledi. “Bu, köpek koşusu dünyasında önemli bir hikâye haline geldi."

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…