01:59:24

Bilim insanları Mars’ta Su Okyanusları Buldu

NASA‘nın Insight aracından gelen sismik veriler, sıvı suyla dolu derin, gözenekli kayalara işaret ediyor. Mars’ın içini araştırmak için sismik aktiviteyi kullanan jeofizikçiler, gezegenin yüzeyindeki okyanusları doldurmaya yetecek kadar büyük bir yeraltı sıvı su rezervuarına dair kanıt buldular…

NASA‘nın Insight aracından elde edilen veriler, bilim insanlarının yeraltı suyu miktarının tüm gezegeni 1 ila 2 kilometre veya yaklaşık bir mil derinliğe kadar kaplayabileceğini tahmin etmelerini sağladı.

Bu, okyanusları 3 milyar yıl önce yok olduktan sonra gezegendeki suyun kaderini takip edenler için iyi bir haber olsa da, rezervuar, gelecekteki bir Mars kolonisini beslemek için ondan yararlanmaya çalışan herhangi birinin pek işine yaramayacaktır. Mars kabuğunun ortasındaki kayada, yüzeyin 11,5 ila 20 kilometre altında küçük çatlaklar ve gözenekler içinde yer almaktadır. Dünya’da bile bir kilometre derinliğinde bir delik açmak oldukça zordur.

Ancak bu bulgu, eğer rezervuara erişilebilirse, Mars’ta yaşam aramak için umut verici başka bir yeri işaret ediyor. Şimdilik, gezegenin jeolojik tarihi hakkındaki soruların yanıtlanmasına yardımcı oluyor.

UC Berkeley‘de doktora sonrası araştırmacı olan ve şu anda UC San Diego Scripps Oşinografi Enstitüsü‘nde yardımcı doçent olarak görev yapan Vashan Wright, “Mars su döngüsünü anlamak iklimin, yüzeyin ve iç mekanın evrimini anlamak için kritik önem taşıyor" dedi. “Faydalı bir başlangıç noktası, suyun nerede ve ne kadar olduğunu belirlemektir."

Wright, UC Berkeley‘den meslektaşları Michael Manga ve Scripps Oşinografi‘den Matthias Morzfeld ile birlikte analizlerini bu hafta Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanacak bir makalede detaylandırdı.

Bilim insanları, Insight‘tan gelen sismik verilerin en iyi sıvı suyla doymuş derin bir çatlaklı magmatik kaya tabakasıyla açıklandığı sonucuna varmak için yeraltı akiferlerini ve petrol sahalarını haritalamak için Dünya’da kullanılan modellerle aynı olan matematiksel bir kaya fiziği modeli kullandılar. Magmatik kayalar, Sierra Nevada’nın graniti gibi soğutulmuş sıcak magmadır.

UC Berkeley‘de yer ve gezegen bilimi profesörü olan Manga, “Büyük bir sıvı su rezervi olduğunu tespit etmek, iklimin nasıl olduğu ya da olabileceği konusunda bir pencere açıyor" dedi. “Ve bildiğimiz yaşam için su gereklidir. Yeraltı rezervuarının neden yaşanabilir bir ortam olmadığını anlamıyorum. Bu Dünya’da kesinlikle doğru – derin, derin madenler yaşama ev sahipliği yapıyor, okyanusun dibi yaşama ev sahipliği yapıyor. Mars’ta yaşam olduğuna dair herhangi bir kanıt bulamadık ama en azından prensipte yaşamı sürdürebilecek bir yer tespit ettik."

Manga, Wright‘ın doktora sonrası danışmanıydı. Morzfeld ise UC Berkeley‘in matematik bölümünde doktora sonrası araştırmacı olarak çalışmış ve şu anda Scripps Oşinografi‘de jeofizik doçenti olarak görev yapmaktadır.

Manga, nehir kanalları, deltalar ve göl birikintilerinin yanı sıra suyla değişime uğramış kayalar gibi pek çok kanıtın, bir zamanlar gezegenin yüzeyinde suyun aktığı hipotezini desteklediğini belirtti. Ancak bu yağışlı dönem 3 milyar yıldan daha uzun bir süre önce, Mars atmosferini kaybettikten sonra sona erdi. Dünya’daki gezegen bilimciler bu suya ne olduğunu – Mars’ın kutup buzullarında donan su hepsini açıklayamaz – ve ne zaman olduğunu ve gezegende yaşamın var olup olmadığını ya da eskiden var olup olmadığını öğrenmek için gezegene birçok sonda ve iniş aracı gönderdiler.

Yeni bulgular, suyun büyük bir kısmının uzaya kaçmayıp yerkabuğuna süzüldüğünün bir göstergesi.

Insight aracı NASA tarafından 2018 yılında Mars’a kabuk, manto, çekirdek ve atmosferi araştırmak üzere gönderilmiş ve görev 2022’de sona ermeden önce Mars’ın içi hakkında çok değerli bilgiler kaydetmişti.

Manga, “Görev beklentilerimi fazlasıyla aştı" dedi. “Insight’ın topladığı tüm sismik verilere bakarak, kabuğun kalınlığını, çekirdeğin derinliğini, çekirdeğin bileşimini ve hatta manto içindeki sıcaklık hakkında biraz bilgi edindiler."

Insight, Mars’ta 5 şiddetine kadar olan depremleri, meteor çarpmalarını ve volkanik alanlardan gelen gürlemeleri tespit etti ve bunların hepsi jeofizikçilerin iç kısımları incelemesine olanak tanıyan sismik dalgalar üretti.

Daha önceki bir makale, Manga ve diğerlerinin şüphelendiği gibi, yaklaşık 5 kilometre derinliğin üzerinde üst kabuğun su buzu içermediğini bildirdi. Bu, kutup bölgelerinin dışında erişilebilir donmuş yeraltı suyunun az olduğu anlamına gelebilir.

Yeni makale daha derin kabuğu analiz etti ve Insight‘ın bulunduğu yerin altındaki “mevcut verilerin en iyi suya doymuş bir orta kabukla açıklandığı" sonucuna vardı. Ekip, kabuğun gezegenin her yerinde benzer olduğunu varsayarak, bu orta kabuk bölgesinde “varsayılan eski Mars okyanuslarını doldurduğu öne sürülen hacimlerden" daha fazla su olması gerektiğini savundu.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…