Güney Afrikalı bilim insanları, bu hafta ülkenin en kalabalık eyaleti olan Gauteng’de COVID-19 enfeksiyonlarındaki son artışın arkasında olduğunu söyledikleri yeni bir koronavirüs versiyonunu belirlediler. Yeni varyantın gerçekte nerede ortaya çıktığı belli değil, ancak ilk olarak Güney Afrika’daki bilim insanları tarafından tespit edildi ve ayrıca Hong Kong ve Botswana’ya seyahat edenlerde de görüldü.

Sağlık bakanı Joe Phaahla, uzmanların hâlâ B.1.1.529 adlı yeni varyantın gerçekten sorumlu olup olmadığını belirlemeye çalışmasına rağmen, varyantın son birkaç gün içinde vakaların “üssel artışıyla” bağlantılı olduğunu söyledi.

Güney Afrika, son haftalarda günde 200’den fazla yeni teyit edilmiş vakadan Perşembe günü yeni günlük vaka sayısının aniden 2.465’e fırladığını gördü. Vakalardaki ani yükselişi açıklamaya çalışan bilim insanları, salgından alınan virüs örneklerini inceledi ve yeni varyantı keşfetti.

Cuma günü, Dünya Sağlık Örgütü Güney Afrika’dan gelen verileri değerlendirmek için bir grup uzmanı bir araya getirdi.

Bilim İnsanları Neden Endişe Ediyorlar?

Koronavirüsün başak proteininde, insanlara kolay yayılmasını etkileyebilecek çok sayıda – yaklaşık 30 – mutasyona sahip gibi görünüyor.

İngiltere Cambridge Üniversitesi‘nde COVID-19’un genetik dizilimine öncülük eden Sharon Peacock, şu ana kadarki verilerin yeni varyantın “gelişmiş bulaşıcılıkla tutarlı" mutasyonlara sahip olduğunu öne sürdüğünü söyledi, ancak “mutasyonların çoğunun önemi, hâlâ bilinmiyor.“

Warwick Üniversitesi‘nden bir virolog olan Lawrence Young, varyantı “virüsü gördüğümüz en ağır mutasyona uğramış versiyonu" olarak nitelendirdi. Varyantın Güney Afrika’nın bazı bölgelerinde yalnızca düşük seviyelerde tespit edilmesine rağmen, “hızla yayılıyor gibi görünüyor" olduğunu söyledi.

Varyant Hakkında Bilinenler ve Bilinmeyenler
Yeni varyantın, beta ve delta varyantları dahil olmak üzere önceki varyantlardan genetik olarak farklı olduğunu biliyoruz, ancak bu genetik değişikliklerin onu daha bulaşıcı veya daha tehlikeli hale getirip getirmediğini bilmiyoruz.

Güney Afrikalı bilim insanları vakalarda bir artış fark ettiler, ancak yeni varyantın sorumlu olup olmadığını bilmiyoruz ve aşıların buna karşı hâlâ etkili olup olmadığını anlamak haftalar alacak.

Şimdiye kadar, varyantın daha şiddetli hastalığa neden olduğuna dair bir belirti yok. Güney Afrikalı uzmanlar, diğer varyantlarda olduğu gibi, bazı enfekte kişilerde herhangi bir semptom olmadığını söyledi.

Yeni varyanttaki bazı genetik değişiklikler endişe verici görünse de, virüsün önemli bir halk sağlığı tehdidi oluşturup oluşturmayacağı henüz belirsiz. Beta varyantı gibi bazı önceki varyantlar, başlangıçta bilim adamlarını oldukça ilgilendirdi, ancak çok fazla yayılmadı.

University College London‘daki Genetik Enstitüsü müdürü Francois Balloux, yalnızca genetik yapısına dayanarak virüsün daha tehlikeli veya bulaşıcı olup olmadığı konusunda herhangi bir tahminde bulunmanın imkansız olduğunu söyledi.

Bu Yeni Varyant Nasıl Oluştu?
Koronavirüs yayıldıkça mutasyona uğrar ve endişe verici genetik değişiklikleri olanlar da dahil olmak üzere birçok yeni varyant genellikle ölür. Bilim insanları, hastalığı daha bulaşıcı veya ölümcül hale getirebilecek mutasyonlar için COVID-19 dizilerini izliyorlar, ancak bunu yalnızca virüse bakarak belirleyemiyorlar. Salgınlardaki hastalık modelini genetik dizilimlerle karşılaştırmaları ve gerçek bir bağlantı olup olmadığını belirlemeleri zaman alabilir.

Peacock, uzmanların ilk olarak İngiltere’de tanımlanan alfa varyantın da bağışıklık sistemi zayıf bir kişide mutasyona uğrayarak ortaya çıktığını düşünmelerine benzer bir senaryoda, varyantın “enfekte olmuş ancak daha sonra virüsü temizleyemeyen bir kişide evrimleşmiş olabileceğini ve virüse genetik olarak evrimleşme şansı verdiğini" söyledi.

Seyahat Kısıtlamaları Gerekli mi?
Belki. Güney Afrika, Namibya, Botsvana, Lesoto, Eswatini ve Zimbabwe’den İngiltere’ye gelen yolcular Cuma günü öğleden sonra 10 gün boyunca kendilerini tecrit etmek zorunda kalacaklar. Avrupa Birliği ülkeleri de güney Afrika’dan hava yolculuğunu durdurmaya çalışmak için Cuma günü hızla harekete geçti.

Imperial College London‘da bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Neil Ferguson, Güney Afrika’da COVID-19’daki son hızlı artış göz önüne alındığında, bölgeden seyahati kısıtlamanın “akılcı" olduğunu söyledi.

University College London‘dan Balloux, yeni varyantın deltadan daha bulaşıcı olduğu ortaya çıkarsa, yeni kısıtlamaların çok az etkisi olacağını, ancak yine de İngiltere’ye aşı oranlarını artırmak ve diğer olası müdahaleleri başlatmak için biraz zaman kazandırabileceklerini söyledi.

Sonrasında Ne Olur?
Dünya Sağlık Örgütü, yeni varyantın bir ilgi varyantı mı yoksa bir endişe varyantı olarak mı belirlenmesi gerektiğine karar vermek için teknik bir uzmanlar grubu topladı. Endişe edilecek bir varyantsa, muhtemelen mevcut adlandırma sistemine uygun olarak Yunan alfabesinin bir harfiyle adlandırılacaktır.

Halihazırda mu ve lambda varyantlarını içeren ilgi varyantları, bulaşıcılık ve hastalık şiddeti gibi şeyleri etkilediği bilinen genetik değişikliklere sahiptir ve birden fazla ülkede önemli kümelere neden olduğu tespit edilmiştir.

Alfa, beta ve deltayı içeren endişe verici varyantlar, bunların daha kolay yayılabileceğini, daha ciddi hastalıklara neden olabileceğini veya aşılar gibi mevcut araçları daha az etkili hale getirebileceğini göstermiştir.

Delta varyantı bugüne kadar COVID’in en bulaşıcı formu olmaya devam ediyor; dünyanın en büyük genel veri tabanıyla paylaşılan dizilerin %99’undan fazlasını oluşturuyor.

---

Güncelleme: DSÖ, olası artan yeniden enfeksiyon riskine atıfta bulunarak, Omicron adlı yeni Covid türünü ‘endişe verici bir varyant’ olarak nitelendiriyor. DSÖ, varyantın teşhis, tedavi ve aşıları nasıl etkileyebileceğini anlamanın haftalar alacağını söyledi…

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…