Hayatın normale dönmesi için dünyanın COVID-19 aşısına ihtiyacı var, hatta muhtemelen birkaçına ihtiyaç olacak. Geçen ay, birden fazla şirket COVID-19 aşıları için umut verici erken sonuçları açıkladı. Ancak, bir aşı Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanmadan önce üretilen aşının on binlerce gönüllü üzerinde test edilmesi gerekiyor.

Geçen hafta, iki büyük aşı üreticisi Pfizer ve Moderna Dallas-Fort Worth’da gönüllü kabul etmeye başladı. Her iki şirket de, Ocak 2021’e kadar güvenli ve etkili bir aşı sağlama hedefine 8 milyar dolardan fazla para dökülen projenin bir parçası. Aşı üzerine görülmemiş bir hızda çalışılıyor. Her iki aşının bileşenlerinin tasarımına yardımcı olan UT-Austin araştırmacısı Jason McLellan, “Bu, tarihsel bir hızdır” dedi.

Şirketlerin her biri, ülke çapında yüzlerce ve uluslararası düzeyde 30.000 gönüllü bulacak. Katılımları için ödeme almaya hak kazanan deneme gönüllüleri, aşı veya plasebo verilmek üzere rastgele seçilecek.

Ülkenin en iyi bulaşıcı hastalık uzmanı sayılan Dr. Anthony Fauci Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkenin pandemiye verdiği yanıtı araştıran bir panelde 250.000 kişinin çevrimiçi denemelere kaydolduğunu söyledi. Ancak gönüllü denek olmak isteyen herkes seçime uygun olmayacaktır.

Her iki aşı adayı için erken sonuçlar umut verici görünse de, bilim adamları en azından vakalar düşüşe geçene kadar aşıların güvenli olup olmadığını ve ciddi hastalıkları önleyip önleyemeyeceklerini bilmeyeceklerini belirtiyorlar. Her iki aşı da yeni teknolojiye dayanmakta. “Sonuçta geleneksel aşılar", diyor McLellan, “Vücutta çok şey yapmasını beklemeyin.” Çoğu, bir bağışıklık tepkisi oluşturmak için az miktarda canlı veya ölü virüs enjekte eder.

Moderna ve Pfizer aşıları, bir koronavirüs proteininin birden fazla kopyasını üretmek üzere hücreleri uyarmak için mRNA adı verilen genetik materyal parçalarını kullanıyor. Bu proteinler daha sonra bir bağışıklık tepkisini tetikliyor.

Houston’daki Baylor Tıp Fakültesi Ulusal Tropikal Tıp Okulu’ndan dekan Peter Hotez, “mRNA aşılarının avantajı çok hızlı bir şekilde yapılabilmesidir, çünkü bir parça mRNA yapmak çok zor değil” dedi. “Dezavantajı ise kanıtlanmamış bir teknoloji olması. Bu teknolojiyle hiçbir zaman lisanslı bir insan aşısı üretilmedi”

Beyaz Saray, Ekim ayına kadar her iki aşı hakkında sağlam verilere sahip olmayı umarken, uzmanlar aşının son teslim tarihinin ise belirsiz olduğunu söylüyor.

New York’taki Weill Cornell Tıp Koleji’nde bir mikrobiyoloji ve immünoloji profesörü John Moore, yine de, özellikle tıbbi çalışanlar olmak üzere, denemelere kaydolan kişilerin gereksiz risklerden kaçınarak sağlıklı kalmaya özen göstermeleri gerektiğini söyledi.

Uzmanlar, Teksas’ın aşı denemesi için arzu edilen bir nokta olduğunu çünkü bu bölgede enfeksiyonun yayılma oranının yüksek olduğunu söylüyor. Fort Worth merkezli Ventavia Araştırma Grubu aracılığıyla gönüllüleri işe alan Pfizer, 18 ila 85 yaşları arasında sağlıklı gönüllüler arıyor. Katılanlara 21 gün arayla iki enjeksiyon yapılacak. Gönüllüler gerçek iki doz aşı veya plasebo kullanılıp kullanılmadığını bilmeyecekler.

Pfizer, özellikle sağlık çalışanları, ilk müdahale ekipleri ve market çalışanları gibi koronavirüse maruz kalma riski yüksek olanlar üzerindeki aşının test edilmesiyle öncelikle ilgilenmekte.

Ventavia Research Group’un CEO’su Mercedes Livingston, gönüllülerin uygun olup olmadıklarını öğrenmek için önce ilk taramadan geçmeleri gerektiğini söyledi. Enjeksiyonlarla birlikte, çalışma önümüzdeki aylarda kan alımı da dahil olmak üzere sonrasında birkaç randevu gerektirecektir.

Moderna ayrıca, özellikle meslekleri nedeniyle COVID-19’u geliştirme riski yüksek olan sağlıklı yetişkinler arıyor. Şirket, gönüllüleri işe almak için Dallas’ta Global Medical Research ve Fort Worth’da Benchmark Research ile çalışıyor. Teksas’taki diğer 11 araştırma grubu da Moderna aşı çalışmalarında yardımcı olmaktadır.

Daha önceki denemelerde, şirketler tarafından yayımlanan verilere göre, hem Moderna hem de Pfizer aşısı ile gönüllüler, yorgunluk, titreme, baş ağrısı, kas ağrıları, ateş ve aşının enjekte edildiği yerdeki ağrı dahil olmak üzere çoğunlukla hafif ila orta derecede yan etkiler yaşadı.

Hotez, önümüzdeki yılın ortasında bir aşının mümkün olabileceğini düşündüğü halde, bunun COVID-19 krizine son veremeyebileceği konusunda uyarıyor. “Amerikalıların bu aşılardan neler beklediklerine bakarsak maalesef gerçekçi beklentileri yok” dedi. “Umarım bu aşılardan bazıları enfeksiyonu önler. Bununla birlikte, bazılarının sadece kısmen koruyucu olması da mümkündür. Bu durumda, hâlâ maskeler ve temas izleme, sosyal mesafe gibi halk sağlığı kontrol önlemlerinin devamına ihtiyacımız var. ”

Moderna ve Pfizer aşıları, Amerikan hükûmetinin portföyündeki yedi adaydan ikisi ve önümüzdeki aylarda Kuzey Teksas’ta daha fazla deneme başlatılacak.