17:00:50

NATO Savunma Harcamalarına Genel Bakış

Eski ABD Başkanı ve mevcut başkan adayı Donald Trump, Cumartesi günü bir mitingde yaptığı açıklamaların ardından Pazartesi günü Cumhuriyetçi dostlarının eleştirileriyle karşılaştı. Trump, Avrupalı NATO müttefiklerinin kendi savunmaları için gerekli harcamaları yapmamaları halinde onları bir Rus saldırısına karşı savunmayacağını iddia etti. 2023 ortası itibariyle, kaydedilen ilerlemeye rağmen, özellikle Batı Avrupa’da olmak üzere, pek çok Avrupa ülkesi NATO‘nun belirlediği GSYİH’lerinin yüzde 2’sini askeri harcamalara ayırma hedefine ulaşamamıştır. Özellikle NATO üyeleri Letonya, Litvanya ve Estonya, Rusya sınırlarını sığınaklarla güçlendirmeyi planlıyor.

Hafta sonu Danimarka ve Almanya’dan üst düzey savunma yetkililerinin kaygılı açıklamaları endişeleri arttırdı. Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen ve Alman Silahlı Kuvvetleri Genel Müfettişi Carsten Breuer önümüzdeki yıllarda Rusya ile bir savaş yaşanabileceğini ifade ettiler.

NATO ülkeleri için GSYH’nin yüzde 2’si oranında harcama hedefi 2014 yılında, üye ülkelerin 2024 yılına kadar bu hedefe doğru ya da bu hedefin ötesinde önemli ilerlemeler kaydetmesi beklentisiyle ortaya konmuştu. On yıl önce NATO‘nun Galler zirvesinde üzerinde anlaşmaya varılan tanım biraz muğlak olsa da, yüzde 2’lik hedef NATO‘nun başarısının kilit bir göstergesi olarak görülmüş ve örgüt içinde ve kamuoyunda bir tartışma kaynağı olmuştur.

1 Temmuz itibariyle silahlı kuvvetlere sahip 30 NATO üyesinden sadece 11’i yüzde 2’lik harcama seviyesine ulaşmış ya da bu seviyeyi aşmış durumdaydı. Bu ülkeler arasında ABD, Birleşik Krallık, Polonya, Yunanistan, Romanya, Macaristan, Slovakya, Estonya, Letonya, Litvanya ve yeni üye Finlandiya yer almaktadır. Bu, üyelerin yaklaşık üçte birinin 2024 hedefine ulaşma yolunda olduğunu gösterirken, 2022 ortası itibariyle dokuz üyeye göre bir artış anlamına geliyor. Yeni üyelerden Romanya ve Macaristan’ın askeri harcamaları 2022 yılına kıyasla 2023 yılında GSYİH’ye oranla önemli ölçüde artmıştır. Ancak Almanya, Kanada, İtalya ve İspanya gibi daha büyük ve daha zengin NATO üyeleri hedefin gerisinde kalmaya devam etmektedir.

Daha önce yüzde 2 hedefini tutturmuş olan Hırvatistan ve Fransa 2023 yılında hedefin biraz altında kaldılar. NATO‘nun yeni üyeleri Karadağ ve Kuzey Makedonya GSYİH’lerinin yüzde 1.87’sini savunma harcamalarına ayırarak eşiğe en çok yaklaşan ülkeler olurken, onları Bulgaristan, Lüksemburg ve Hollanda takip etti.

NATO, Genel Sekreter Jens Stoltenberg‘in önderliğinde, kendisinin “Soğuk Savaş’tan bu yana kolektif savunma ve caydırıcılık alanındaki en büyük revizyon" olarak tanımladığı bir süreçten geçmektedir. Bu dönüşüm, NATO‘nun olası bir Rus işgaline karşı savunma çabalarında Ukrayna’nın başlıca destekçisi olarak ortaya çıkmasını izliyor. 2022’de çatışmaların patlak vermesinden önce bile, çoğu Avrupa ülkesinin barış zamanlarında savunma harcamalarına yönelik cılız yaklaşımı göz önüne alındığında, NATO‘nun askeri altyapısının durumu hakkında endişeler artmaktaydı. Başkan Donald Trump 2018 yılında başta Almanya olmak üzere bazı NATO üyesi ülkeleri GSYH’nin yüzde 2’si oranındaki harcama eşiğini karşılamak için yeterli çabayı göstermemekle eleştirerek bu konuya dikkat çekmişti.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…