Salgın Dönemindeki Suçlamalar...
B rezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, Brezilya’nın Covid salgını krizine ilişkin yürütülen bir senato soruşturmasından sızan taslak rapora göre, ülkenin “stratosferik" koronavirüs ölüm bilançosundaki rolü nedeniyle cinayet suçlamalarıyla karşı karşıya kalması gerektiğine vurgu yapılıyor.
Brezilya medyası tarafından Salı öğleden sonra yayımlanan 1.078 sayfalık belge, komisyon tarafından önümüzdeki haftaya kadar oylanacak ve halen senatörler tarafından değiştirilebilir durumda.
Ancak taslak metin, birçok kişiye göre Bolsonaro yönetiminin 600.000’den fazla Brezilyalıyı öldüren bir halk sağlığı acil durumuna verdiği yanıtı tanımladığına inandığı ihmal, yetersizlik ve anti-bilimsel inkarcılığın yıkıcı bir portresini çiziyor.
Raporda, Bolsonaro‘nun Covid aşılarını satın almayı ertelemeye yönelik “kasıtlı ve bilinçli" kararının gereksiz yere binlerce vatandaşını mezara erken mahkum ettiği iddia ediliyor.
“Durumun matematiği açıktı: ne kadar çok enfeksiyon o kadar çok ölüm. Aşılar olmasaydı ölüm oranı, ortaya çıktığı gibi stratosferik olurdu," diyor belge, “Bunu asla unutmayacağız."
Rapor, Güney Amerika ülkesinde Şubat 2020’de başlayan ve ancak şimdi Brezilya’nın uluslararası alanda takdir edilen halk sağlığı hizmetinin çabaları sayesinde kontrol altına alınabilen Covid salgınına yönelik altı aylık bir kongre soruşturmasının siyasi çabaların meyvesidir.
Geçtiğimiz haftalarda, geçmiş ve halen hizmet veren sağlık bakanları da dahil olmak üzere üst düzey Bolsonaro yetkilileri ve müttefikleri, federal hükûmetin davranışları nedeniyle halkın öfkesinin artması üzerine televizyonda yapılan tartışmalarda öne çıkartıldı.
Rapor taslağı, Brezilya’nın aşırı sağcı liderini, antimalaryal ilaç hidroksiklorokin gibi etkisiz ilaçları “inatla” teşvik ettiği için insanlığa karşı işlenen suçlar, suça teşvik ve şarlatanlık da dahil olmak üzere toplam 11 ayrı suçla suçluyor.
Ancak belki de en ciddi iddia, Bolsonaro‘nun Brezilya salgınının ilk yılında aşı üreticilerinden gelen teklifleri reddetmesinin cinayet olduğuyla ilgili.
Raporda şöyle deniliyor: “Sunulan tüm aşılara rağmen, federal hükûmet aşıları satın almamayı seçti; bu karar, aşıların güvenliğini ve etkililiğini kanıtlayan tüm bilimsel çalışmalara ve tüm uzmanların tavsiyelerine aykırıydı. Her gün sadece aşıların hayat kurtaracağını ilan eden epidemiyologlara rağmen.
“Temmuz 2020 ile Ocak 2021 arasında herhangi bir teknik veya bilimsel dayanağı olmayan ve uluslararası sağlık otoritelerinin tavsiyelerine aykırı olarak aşı yaptırmama kararı, binlerce Brezilyalının hayatına mal oldu. Şüphesiz bu tür aşıları kullanıp yararlanacak binlerce Brezilyalı olacaktı" diye devam ediyor.
Rapor, Bolsonaro‘nun eylemlerinin “doğal enfeksiyon yoluyla sürü bağışıklığı fikrine ve erken tedavi biçimlerinin varlığına olan temelsiz inancına” dayandığını iddia ediyor.
İktidardaki üçüncü yılının sonuna yaklaşmak üzere olan Bolsonaro‘nun, en azından Cumhurbaşkanlığı döneminde olduğu sürece, iddia edilen suçlarından yargılanması pek olası görülmüyor. Ancak birçok uzman, kongre soruşturmasının gelecek yıl yeniden seçilmeyi planlayan ancak reytingleri rekor derecede düşen politikacının durumuna ciddi ve kalıcı olarak siyasi zarar verdiğine inanıyor. Anketler, Bolsonaro‘nun Ekim 2022 seçimlerini eski solcu Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva‘ya kaptıracağını gösteriyor.
Pazartesi günü Covid soruşturmasına kanıt sunan bir sosyal aktivist ve kilise lideri olan Antônio Carlos Costa, Bolsonaro‘nun salgına tepkisini üç kelimenin tanımladığını söyledi: yetersizlik, pervasızlık ve duyarsızlık.
“Milyonlarca insanın muhtaç durumda olduğu açlık, yas, ölüm ve işsizlik zamanları oldu. Bu benim kuşağımın en büyük krizi ve başkan empati bile göstermedi,” dedi Costa.
Costa, Bolsonaro‘nun parmaklıklar ardında işlediği suçlarının bedelini ödeyip ödemeyeceğinden emin olmadığını söyledi. “Ama kesin olan bir şey var: itibarına verilen zarar geri döndürülemez."
Aktivist, “Umarım bu ülke bir daha asla Bolsonaro tarafından yönetildiği şekilde yönetilmez” dedi.
Brezilya Cumhurbaşkanlığı, Covid soruşturmasının taslak raporuna henüz kamuoyu nezdinde bir yanıt vermedi. Ancak Pazartesi günü, koronavirüs kurbanlarının akrabaları komiteye duygusal tanıklık yaptıktan sonra, Bolsonaro‘nun senatör olan oğlu Flavio Bolsonaro, babasına saldırmak için tasarlanan “Ürkütücü, üzgün ve acınacak” bir gösteri olarak adlandırdığı şeyi kınadığını söyledi.