00:20:35

Bir parazit kurtların sürü lideri olma olasılığını artırıyor…

Memelilerde yaygın bir parazit olan Toxoplasma, çeşitli türlerde cesareti artırır. Toxoplasma gondii bazen “zihin kontrolü" paraziti olarak adlandırılır: Hayvanların beyinlerini enfekte edebilir ve konağı öldürebilecek ancak parazitin yayılmasını sağlamaya yardımcı olacak şekilde davranışlarını bozabilir. Ancak şimdi araştırmacılar, enfekte kurtların aslında bu zihin değiştirici hilelerden fayda sağlayabileceğini keşfettiler. Araştırmacılar, Toksoplazma enfeksiyonunun kurtları daha cesur hale getirdiğini ve sürü lideri olma ya da başka habitatlara dağılma ihtimallerini artırarak üremeleri için daha fazla fırsat verdiğini buldu…

Çalışmada yer almayan Nova Southeastern Üniversitesi‘nden biyolog Eben Gering, “Bu parazitin bazı sonuçlarını gerçekten hafife almışız" diyor. “Bulgular muhtemelen parazitin vahşi ekosistemlerin dinamikleri açısından taşıdığı öneme ilişkin buzdağının görünen kısmını temsil ediyor."

Tek hücreli bir parazit olan T. gondii yalnızca evcil kedilerde ve diğer kedigillerde ürer. Enfekte kediler dışkılarında sporla dolu ookistler salgılar ve bu ookistler bitkilerde, toprakta ya da suda hayatta kalabilir. Ayrıca az pişmiş çiftlik hayvanı veya av etinde de kalabilirler. İnsanların da dahil olduğu bir konakçı bir ookist tükettiğinde, sporlar serbest kalır ve beyne ve kaslara yayılarak yeni kistler oluşturur. Dünya genelinde yaklaşık her dört kişiden biri enfekte olmaktadır. Genellikle bağışıklık sistemi paraziti kontrol altında tutar, ancak hamilelik sırasında kendiliğinden düşük ve diğer ciddi sorunlara neden olabilir.

Toxoplasma ile enfekte kemirgenlerin avcılara karşı korkularını kaybettikleri uzun zamandır bilinmektedir. Beyindeki kistler bir şekilde dopamin ve testosteronu artırarak cesareti ve risk almayı artırır ve konağın kediler tarafından yenme şansını artırır. Emory Üniversitesi‘nde biyolog olan ve yeni çalışmaya katılmayan Jaap de Roode, “Bu parazitler, yaşam döngülerini tamamlamalarına yardımcı olan bazı genel zihin kontrolü veya kişilik kontrolü kullanıyor" diyor. “Ve bunun daha önce aklımıza bile gelmemiş olabilecek her türlü ilginç sonucu var."

Sonuçlar kemirgenlerle sınırlı değil. 2016 yılında Gabon’daki araştırmacılar, Toksoplazma ile enfekte olmuş esir şempanzelerin leopar idrarına karşı isteksizliklerini kaybettiklerini tespit etti. Geçen yıl ise başka bir ekip, Kenya’da Toksoplazma ile enfekte sırtlan yavrularının aslanlara yaklaşarak öldürülme ihtimallerini artırdığını açıkladı.

Araştırmacılar birkaç yıl önce Yellowstone Ulusal Parkı‘ndaki bazı kurtların Toksoplazma ile enfekte olduğunu öğrendiklerinde, Montana Üniversitesi‘nde doktora öğrencisi olan Connor Meyer, parazitin kurt davranışını da değiştirip değiştirmediğini görmek için park biyoloğu Kira Cassidy ile birlikte çalıştı.

Meyer ve Cassidy, parkın çeşitli bölgelerinde toplanan kan örneklerinden elde edilen Toxoplasma test sonuçları da dahil olmak üzere, parkın gri kurtları üzerine yapılan 26 yıllık araştırmayı inceledi. Ayrıca Toxoplasma’nın üreyebildiği pumalarla ilgili verileri de incelediler. Çok sayıda pumanın bulunduğu bölgelere giden kurtların Toksoplazma ile enfekte olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu buldular. Yazarlara göre, bu kurtlar muhtemelen enfeksiyonlarını pumalardan, muhtemelen de etrafı kurcalayarak veya büyük kedilerin dışkılarını yiyerek kapmış olabilirler.

Ekip Communications Biology‘de yayımlanan raporda, enfeksiyon verilerini ve geçmiş saha gözlemlerini birleştirerek, enfekte kurtların sürü lideri olma ihtimalinin çok daha yüksek olduğunu da keşfetti. Enfekte kurtların, tıpkı enfekte kemirgenlerin keşfetmeye daha hevesli hale gelmesi gibi, daha genç yaşta sürülerini terk etme ve yeni bölge veya başka sürüler arama olasılıkları da daha yüksekti. Cassidy, “Kurtların ve hatta sürülerinin bu sınırları zorladıkları ve daha fazla risk aldıkları için gerçekten başarılı oldukları birkaç vaka olabilir" diyor.

Çalışma, Toxoplasma’yı vahşi doğada inceleyen çok az sayıdaki çalışmadan biri. Minnesota Üniversitesi‘nde yaban hayatı hastalıkları ekoloğu olan Meggan Craft, “Enfeksiyonun hayvan davranışlarını değiştirebileceğini biliyoruz, ancak bunu yaban hayatı popülasyonlarında belgelemek çok zor" diyor. “Bu çalışmanın güzel yanı, enfeksiyon ve davranışın bu ince etkilerini birbirinden ayırabilmek için muhteşem bir uzun vadeli çalışmadan yararlanıyor olması."

Kemirgenlerde olduğu gibi kurtlarda da cesaret riskleri de beraberinde getiriyor. Geniş bir alanda dolaşan kurtların araba çarpması ya da park sınırlarını terk edip avcılar tarafından vurulma olasılığı daha yüksek olabilir. Meyer, “Dağılma, bir kurdun yapabileceği en tehlikeli şeylerden biridir" diyor. Ayrıca enfekte bir sürü liderinin, köpeklerde olabileceği gibi, çiftleşme sırasında paraziti bulaştırması ve hamileliği tehlikeye atması da mümkündür. Cassidy‘ye göre enfeksiyonun riskleri uzun vadede faydalarından daha ağır basıyor olabilir. Cassidy, “Kurtlar hayatta kalmak için bıçak sırtında yaşıyorlar" diyor.

Kurtlar parkın kilit taşı türlerinden biri olduğu için, bu parazit “ekosistemler üzerinde gerçekten çok önemli etkilere sahip olabilir" diyor de Roode. “Besin ağlarını, ekosistemler içindeki enerji akışını kontrol edebilirler."

Araştırmacılar makalelerinde, enfekte sürü liderlerinin enfekte olmayan kurtları bile etkileyebileceğini belirtiyor. Sürü üyeleri, liderlerinin cesaretini ya da puma kokularına olan merakını taklit ederek daha fazla kurdun enfekte olmasına yol açabilir. Gering, “Bu harika bir fikir ve ben bunu oldukça olası buluyorum" diyor.

Ancak sonuçta kurtlar Toxoplasma için çıkmaz bir konak gibi görünüyor, çünkü paraziti pumalara geri geçirmeleri pek olası değil. Yine de Meyer, parazitin kurtlar üzerindeki etkisinin, hayvanların uzak geçmişte bir noktada enfeksiyon döngüsünde rol oynadıkları anlamına gelip gelmediğini merak ediyor. Meyer, son buzul çağı sırasında Kuzey Amerika’da büyük aslanların dolaştığını ve bu aslanların enfekte olmuş ve cesaretlenmiş bu hayvanları avlamış olabileceğini belirtiyor.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…