Suyun Nereden Nereye Gittiği Önemli...
10:07:03
Dünya yaklaşık 80 cm Eğildi
Yirmi yıldan kısa bir sürede, Dünya yaklaşık 80 cm eğildi. Bu olmamalıydı. Peki bu neden oldu? İnsanlar yeraltı sularını pompaladıklarında, bunun Dünya’nın dönüş eğimi üzerinde önemli bir etkisi oluyor. Buna ek olarak, bir çalışma yeraltı suyu pompalamasının iklim değişikliği üzerinde ne kadar etkisi olduğunu belgeliyor…
Bu nispeten yeni verinin anlaşılması, deniz seviyesinin yükselmesinin nasıl önlenebileceğinin daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.
Suyun gücü vardır. Hatta o kadar güçlüdür ki, Dünya’nın yeraltı suyunu pompalamak gezegenin eğimini ve dönüşünü değiştirebilir. Ayrıca deniz seviyesinin yükselmesini ve iklim değişikliğinin diğer sonuçlarını da etkileyebilir.
Yeraltı suyunu pompalamanın daha önce düşünülenden daha büyük bir sonucu var gibi görünüyor. Ancak şimdi –Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan bir çalışma sayesinde- yirmi yıldan kısa bir süre içinde yeraltı suyunun pompalanması sonucunda Dünya’nın yaklaşık 80 cm eğildiğini görebiliyoruz. Bu da deniz seviyesinin yaklaşık 61 cm yükselmesine denk geliyor.
Seul Ulusal Üniversitesi‘nde jeofizikçi ve çalışma lideri olan Ki-Weon Seo yaptığı açıklamada, “Dünya’nın dönüş kutbu aslında çok değişiyor” diyor. “Çalışmamız, iklimle ilgili nedenler arasında, yeraltı suyunun yeniden dağılımının aslında dönme kutbunun kayması üzerinde en büyük etkiye sahip olduğunu gösteriyor.”
Dünya dönel bir kutup üzerinde hareket ederken, gezegendeki su dağılımı kütle dağılımını etkiler. “Dönen bir topaca küçük bir ağırlık eklemek gibi,” diyor yazarlar, ”su hareket ettikçe Dünya biraz daha farklı dönüyor.”
2016’da yayımlanan NASA araştırması, su dağılımının Dünya’nın dönüşünü değiştirebileceği konusunda bizi uyardı. Geophysical Research Letters‘da yayımlanan bu çalışma ise bu gerçeğe bazı somut rakamlar eklemeye çalışıyor. Seo, “Dönme kutbunun kaymasının açıklanamayan nedenini bulduğum için çok mutluyum” diyor. “Öte yandan, bir Dünya sakini ve bir baba olarak, yeraltı suyu pompalamanın deniz seviyesinin yükselmesinin bir başka kaynağı olduğunu görmek beni endişelendiriyor ve şaşırtıyor.”
Çalışma 1993’ten 2010’a kadar olan verileri içeriyor ve 2.150 gigaton kadar yeraltı suyunun pompalanmasının Dünya’nın eğiminde yaklaşık yaklaşık 80 cm’lik bir değişikliğe neden olduğunu gösteriyor. Pompalama büyük ölçüde sulama ve insan kullanımı için yapılmakta ve yeraltı suyu sonunda okyanuslara taşınmaktadır.
Çalışmada araştırmacılar, Dünya’nın dönme kutbunun kaymasında ve suyun hareketinde gözlemlenen değişiklikleri modelledi. Çeşitli senaryolarda, yerçekimine uyan tek model, 2.150 gigaton yeraltı suyu dağılımını içeren modeldi.
NASA‘nın Jet İtiş Gücü Laboratuvarı‘nda araştırmacı bilim insanı olan ve 2016’daki çalışmada yer alan Surendra Adhikari, ek araştırmanın önemli olduğunu söylüyor. “Yeraltı suyu pompalamasının kutup hareketi üzerindeki rolünü ölçtüler” diyor bir haber bülteninde, ”ve bu oldukça önemli.”
Suyun nereden nereye gittiği önemli. Suyun orta enlemlerden yeniden dağıtılması en büyük farkı yaratıyor, bu nedenle hem batı Kuzey Amerika’dan hem de kuzeybatı Hindistan’dan gelen yoğun su hareketimiz eğim değişikliklerinde önemli bir rol oynadı.
Su hareketinin etkisi bu kadar kısa ve nispeten yakın bir süre için bilindiğine göre, tarihsel verileri incelemek eğilimleri göstermeye yardımcı olabilir ve yeraltı suyu hareketi etkilerinin anlaşılmasına daha fazla derinlik sağlayabilir.
Seo, “Dünya’nın dönüş kutbundaki değişiklikleri gözlemlemek, kıta ölçeğindeki su depolama değişimlerini anlamak için yararlıdır” diyor.
Bu veriler aynı zamanda korumacıların deniz seviyesinin sürekli yükselmesini ve diğer iklim sorunlarını engellemek için nasıl çalışacaklarını anlamalarına yardımcı olabilir.