18:17:49
Dünya’nın demir çekirdeği artık ters yönde dönüyor olabilir…

Yeni bir çalışma, Dünya’nın iç çekirdeğinin durmuş ve dönüşünü tersine çevirmiş olabileceğini öne sürüyor. Depremler ve nükleer patlamalar, gizemli katı demir çekirdek boyunca sismik dalgalar gönderebilir. Bu dalgalar, çekirdeğin 1970’lerde yön değiştirdiğini ve bugün başka bir tersine dönüşün gerçekleşebileceğini gösteriyor…

Dünya’nın yüzeyindeyken gezegenin sadece %0,5’ini görebiliyoruz. Kabuğun, sıcak kayalardan oluşan mantonun ve erimiş dış çekirdeğin altında gezegenimizin en büyük gizemlerinden biri saklı: katı demir çekirdeği.

Yeni bir araştırmaya göre, demir topu – Dünya’nın iç çekirdeği – yakın zamanda dönmeyi bıraktı ve görünürde hiçbir sebep yokken yön değiştirdi.

Kulağa kıyamet gibi gelebilir ama endişelenmeyin. Bilim insanları bunun yüzeydeki yaşamı şaşırtmak dışında önemli ölçüde değiştireceğini düşünmüyor.

Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde jeofizikçi John Vidale, “Muhtemelen iyi huyludur, ancak dünyanın derinliklerinde anlamadığımız şeyler istemiyoruz" dedi. 

Pazartesi günü yayımlanan araştırma, Dünya’nın katı iç çekirdeğinin her birkaç on yılda bir dönüşünde değişikliklere uğrayabileceğini öne sürüyor.

Deprem ve nükleer patlama 2009’da değişime işaret ediyor

Bilim insanları Dünya’nın iç çekirdeğini doğrudan gözlemleyemeseler de, sismik dalgaların Dünya’nın merkezinde yankılanmasına neden olan depremlerden ve Soğuk Savaş nükleer denemelerinden çekirdeğin faaliyetlerine dair işaretler toplayabiliyorlar.

Bu derin sismik dalgalar çekirdeğin çoğunlukla katı, saf demir ve nikelden oluştuğunu ve Dünya’nın geri kalanından biraz daha hızlı dönüyor olabileceğini göstermiştir.

Eğer iç çekirdek hareketsizse ve gezegenin dış katmanlarıyla aynı hizada dönüyorsa, benzer dalgaların benzer yollardan geçmesi gerekecektir. Ancak zaman içinde bu dalgaların hızı değişir, bu da çekirdeğin kendisinin değiştiğini gösterir. Rotasyon, bu sismik anomaliler için ana açıklamalardan biridir.

Ancak yeni çalışma bu teoriyi çürütüyor. 1960’lardan günümüze kadar olan sismik dalgalar analiz edildi. Araştırmacılar 2009 yılına kadar uzanan bir tuhaflık keşfettiler: son on yılda benzer sismik dalga yörüngeleri değişmedi. Bu durum, iç çekirdeğin şu anda dönmeyi durdurmuş olabileceğini düşündürüyor.

İki çift nükleer patlamadan elde edilen veriler, çekirdeğin doğuya doğru döndüğü 1971 civarında benzer bir duraklamaya işaret ediyor ve araştırmacıları iç çekirdeğin her 70 yılda bir dönüşünü durdurabileceğine inanmaya yönlendiriyor. Ve tersine çevrilebilir.

Teoriye göre Dünya’nın manyetik alanı iç çekirdeği çekip döndürürken, mantonun yerçekimi alanı da iç çekirdeği çekerek bir karşı kuvvet oluşturuyor. Her birkaç on yılda bir, bir kuvvet diğerine galip gelerek büyük demir topun dönüşünü değiştirebilir.

İç çekirdek büyük bir gizemdir ve bunu asla çözemeyebiliriz.

Sismik kayıtlardaki bu özellikleri yorumlamak zordur ve iç çekirdek hakkında çok az şey bilindiği için spekülasyon içerir.

Bir başka açıklama da, demir kürenin tamamının dönmesinden ziyade, iç çekirdeğin yüzeyinin zaman içinde değiştiğidir. Stony Brook Üniversitesi‘nde sismolog olan Lianxing Wen, bu teoriyi 2006 yılında yayınladığı bir makalede ortaya atmış ve bugün de savunmaktadır. Washington Post’un da belirttiği gibi, bu durum 1971 ve 2009 yıllarındaki kırılmayı açıklayacaktır.

Wen, “Bu çalışma, Dünya’nın iç çekirdeğinin yüzeyindeki dönemsel değişikliklerin neden olduğu sismik sinyallerin yanlış yorumlandığına işaret ediyor" dedi. 

Yeni çalışma, iç çekirdeğin gizemli doğasına ve Dünya’nın diğer katmanlarıyla nasıl etkileşime girdiğine daha fazla ışık tutmaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bilim insanlarının resmin tamamını bir araya getirmesi için onlarca yıl geçmesi gerekebilir.

Vidale, “Bunu hiçbir zaman anlayamayacak olmamız oldukça olası" dedi.

Ancak, “Ben iyimserim. Bir gün parçalar yerine oturacak."

O zamana kadar Vidale ve meslektaşları, gezegenin bir tarafından diğer tarafına doğrudan demir çekirdeğin içinden geçen ve araştırmacıların asla ulaşamayacağı sismik dalgaları dinlemeye devam edecekler.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…