11:43:04

Eğer Bir Anne Yavrusunu Kaybederse, Kısa Süre İçinde Kızgınlık Dönemine Girer

İskandinavya’daki bir anne boz ayı için, yabancı bir erkek ayı kadar korkutucu çok az manzara vardır. Yetişkin erkek ayıların kendilerinden olmayan yavruları ve bazen de onları koruyan anneyi öldürdükleri bilinmektedir. Yeni bir çalışma, akıllı anne ayıların yavrularını korumak için şaşırtıcı bir yol bulduklarını gösteriyor. Annenin yavrularını erkek ayı saldırılarından korumak için onları yetişkin bir ayının bir numaralı düşmanı olan insanların yakınında yetiştirmesi yeterli.

Norveç’in Ås kentindeki Norveç Yaşam Bilimleri Üniversitesi‘nde (NMBU) yaban hayatı ekoloğu olan ve araştırmada yer almayan Marcus Elfström, “İnsanlar ayılardan korkuyor" diyor. Ancak yeni çalışma, “savunmasız ayıların baskın – diğer ayılardan – insanlardan korktuklarından daha fazla korktuklarını" gösteriyor.

Dişi boz ayılar ve İskandinav boz ayıları doğum yaptıktan sonra erkeklerin bölgesinden uzaklaşır ve genellikle en iyi ayı habitatlarından uzak alanları seçerler. Eğer bir anne yavrusunu kaybederse, kısa süre içinde kızgınlık dönemine girer, dolayısıyla bebek öldüren bir erkeğin onu gebe bırakma şansı yüksektir. İsveç’teki araştırmacılar bazı anne ayıların ve yavrularının insan yerleşimlerinin yakınında yaşadığını tespit ettiklerinde, bunun bir üreme stratejisi olup olmadığını, yani yavrularını katil erkeklerden korumanın bir yolu olup olmadığını merak ettiler. Ne de olsa yetişkin erkek ayılar, insanların onları öldürme ihtimali olduğu için genellikle şehirlerin yakınına gitmezler. Eğer bu seçim güvenlik içinse, annelerin stratejisi işe yaradı mı?

Bunu öğrenmek için NMBU‘dan araştırmacılar 2005’ten 2012’ye kadar İsveç’in güneyinde GPS ile yakalanan 30 anne boz ayıyı izledi. Annelerden on dokuzu yavrularını başarıyla büyüttü, ancak 11’i yavrularını bebek öldüren erkeklere kaptırdı. Bu, bu bölgedeki boz ayı yavrularının yaklaşık %35’inin her yıl öldüğünü ve bunların çoğunun erkek saldırılarından kaynaklandığını gösteren önceki çalışmalarla uyumludur.

Araştırmacılar Proceedings of the Royal Society B‘de yayımladıkları raporda, başarılı annelerin çiftleşme mevsimi boyunca nerede yaşadıklarını incelediklerinde, ortalama 783 metre mesafeyle insan yerleşimlerine yakın kaldıklarını tespit ettiler. NMBU‘da yaban hayatı biyoloğu ve çalışmanın başyazarı Sam Steyaert, “İnsanları açıkça bir kalkan olarak kullanıyorlardı" diyor.

Başarılı ayı aileleri ayrıca genç ağaçların ve çalıların yoğun olduğu açık kesilmiş alanları da kullanıyor. Steyaert, “Bu anneler, özellikle de insanlara yakın olduklarında en yoğun bitki örtüsünü seçiyorlar" diyor. “Bu şekilde insanlara çok yakın olabilirler, ancak insanlar orada olduklarını bilmezler," potansiyel olarak çatışmaları en aza indirir. Her yıl Ağustos ve Ekim ayları arasında bölgedeki insanlar, genellikle evlerin ve köylerin yakınlarında ayıları avlıyor ve öldürüyor. Ancak ayı aileleri – anneler ve yavrular – hedef alınmıyor.

Akıllı anne ayılar bunu anlamış gibi görünüyor. Erkek bebeklerin öldürülme ihtimalinin en yüksek olduğu zaman olan çiftleşme mevsiminde insan yerleşimlerine daha yakın duruyorlar. Araştırmada yer almayan Corvallis’teki Oregon Eyalet Üniversitesi‘nden ekolog William Ripple, “Bu şaşırtıcı çünkü dişi ayıların ileriyi düşünecek kadar zeki olduğunu gösteriyor" diyor.

Buna karşılık, yavrularını kaybeden anneler insan yerleşimlerinin, yolların ve açık kesimlerin bulunduğu alanlardan kaçındı ve bunun yerine ağaç bakımından zengin bataklıkların ve ormanların bulunduğu bölgelerde kaldı. Herhangi bir insan yerleşiminden ortalama 1213 metre uzakta durdular ve bu süreçte yavrularını despot erkeklere maruz bıraktılar.

Başarılı anne ayılar, hayvanlar aleminin başka yerlerinde de bulunan bir taktiği uyguluyor: Düşmanının düşmanına dost gibi davranmak. Bozeman’daki Montana Eyalet Üniversitesi‘nde yaban hayatı ekoloğu olan Scott Creel, “Bu ekolojide iyi bilinen bir stratejidir" diyor. “Ancak bu çalışma, bu tür ‘çifte negatiflerin’ hayatta kalma üzerinde büyük bir etkisi olabileceğini ortaya koyuyor."

Çalışma ayrıca, bazı ayıların yiyeceğe kolay erişim nedeniyle insan yerleşimlerinin yakınına taşındığına dair uzun süredir devam eden inancı da çürütüyor. Başarılı annelerin yaşadığı evlerin ve açık alanların yakınındaki bölgeler, insan yerleşimlerinden daha uzak bölgelere göre gıda kalitesi açısından çok daha düşük. Elfström, “İnsanları kolay erişilebilir yiyecekle değil, güvenlikle ilişkilendiriyorlar" diyor. Elfström, bunun, boz ayılar insanlara yakın yerlerde görüldüğünde yaban hayatı yöneticilerinin dikkate alması gereken bir fark olduğunu da sözlerine ekliyor.

Ancak Laramie’deki Wyoming Üniversitesi‘nde yaban hayatı ekoloğu olan ve bu araştırmada yer almayan Merav Ben-David, çalışmanın cevapladığından daha fazla soru ortaya çıkarabileceğini söylüyor. “Bu öğrenilmiş bir davranış mı? İnsan yerleşimlerinin yakınında barınan yavrulara ne oluyor? İnsanlara daha mı alışkınlar ve dolayısıyla yetişkin olduklarında insanlarla çatışma riski daha mı yüksek?"

Steyaert, tüm bu soruların iyi sorular olduğunu ve başkalarının da ekibinin çalışmasını diğer ve daha büyük bozayı popülasyonları üzerinde tekrarlayacağını umduğunu söylüyor.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…