Daha Fazla Çalışmaya İhtiyaç Var...
C OVID-19 kalıcı erektil disfonksiyona* neden olabilir mi? Bu, koronavirüsün etkilerini daha iyi anlamaya çalışan doktorlar ve sağlık uzmanları arasında bazı tartışmaların konusu olmaya başladı. Önce şunu belirtmek lazım ki sorun bazı hastalarda gözlemlendi, ancak uzmanlar herhangi bir sonuca varmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu konusunda hemfikir.
Cleveland Clinic‘te bir ürolog olan Dr. Ryan Berglund, bazı erkeklerin COVID-19 enfeksiyonunun ardından erektil disfonksiyon oluştuğunu söyleyerek doktor muayenehanelerine geldiğini söyledi. Şu anda, öncelikle anekdotsal kanıtlar var ve “bu noktada sorunun boyutunu bilmiyoruz”.
Berglund, öncelikle COVID-19’un erektil disfonksiyona neden olduğunun kanıtlanmadığını vurguladı.
Gözlemsel çalışmaların yapılması gerektiğini söyledi ve aynı yaş grubundaki benzer sağlık durumuna sahip erkekleri inceleyerek erektil disfonksiyon oranlarının koronavirüse bağlı olarak değişip değişmediğini görmek için yararlı olacağını da sözlerine ekledi.
Berglund, “Buna henüz ulaşamadık," dedi.
Konu hakkında kapsamlı yazılar yazan Roma Tor Vergata Üniversitesi endokrinoloji ve tıbbi seksoloji profesörü Dr. Emmanuele Jannini, COVID-19’un erkek cinsel sağlığına zarar vermesinin çok şaşırtıcı olmayacağını söylüyor.
Erektil disfonksiyon, ilk koronavirüs enfeksiyonundan aylar sonra sürebilen bir dizi semptom olan “uzun süreli COVID” belirtisi olabilir. Uzun süreli COVID’nin yaygın semptomları arasında nefes almada zorluk, göğüs ağrısı, kalp çarpıntısı ve koku veya tat kaybı yer alıyor.
Jannini, kan damarlarında, özellikle vücudun kan damarlarını kaplayan endotel hücrelerinde iltihaplanmayı tetikleyen COVID-19’a eşlik eden zatürreden muzdarip hastalarda riskin daha yüksek olduğundan şüphelendiğini söyledi.
Jannini, bu kan damarları ve kardiyovasküler sistemin geri kalanı zarar gördüğünde, erektil disfonksiyonu tetikleyebileceğini söyledi. Bir koronavirüs enfeksiyonu erektil disfonksiyona yol açtığında, COVID-19’un atlatılmasının ardından sonra uzun sürebileceğinden şüpheleniyor.
Berglund, penisinde ereksiyona katkıda bulunan bir kemiğe sahip olan diğer bazı memelilerin aksine, insanlarda ereksiyonların yalnızca kan akışı yoluyla üretildiğini söyledi – özellikle, penise çıkabileceğinden daha fazla kan akışı getiren arterlerin genişlemesi. “Yani arterin ereksiyon oluşturmak için yeterli kan akışını etkili bir şekilde sağlama yeteneğini etkileyebilecek herhangi bir şey erektil disfonksiyona yol açabilir" dedi.
Aynı şekilde, kalp kası iltihabı veya miyokardit, COVID-19’un bir sonucu olarak ortaya çıkabilir, hastalıktan erektil disfonksiyonun ortaya çıkması da olasıdır.
Berglund, “Ayrıca, iltihaplanabilen kan damarlarının kendisidir," dedi ve “engelleyici bir fenomene neden olabilir ve ereksiyon olma yeteneğini olumsuz etkileyebilir."
COVID-19 ile ilişkili kalıcı erektil disfonksiyonun cinsel aktivitenin ötesinde sonuçları vardır. Kalp ve kan damarlarının ilgili hastalıklarının bir göstergesi olabilir ve bundan muzdarip olanlar durumu bir doktora söyleyip düzenli kalp muayenesi yaptırmalıdır.
Berglund, “Buradaki en ilgili şey, hastalıkla ilgili erektil disfonksiyonun, COVID ile ilgili altta yatan diğer vasküler hastalıkların bir göstergesi olabileceğidir." Dedi. Vasküler hastalık, genellikle kalp krizi olarak adlandırılan miyokard enfarktüsüne yol açabilen koroner arter hastalığını ifade eder.
Kısaca, COVID-19’un kalıcı erektil disfonksiyona katkıda bulunabileceği veya erkek cinsel sağlığını başka şekilde bozabileceği birkaç neden:
COVID-19 kaynaklı pnömoni kan damarlarının iltihaplanmasına neden olur
Jannini, COVID-19’dan kaynaklanan zatürrenin kan damarlarının iltihaplanmasına neden olarak kan akışının kısıtlanmasına neden olabileceğini ve bunun erektil disfonksiyona katkıda bulunabileceğini söyledi.
Berglund, “Çok sık olarak," dedi, “erektil disfonksiyonun gelişimi, vasküler hastalığın gelişimi ile ilgilidir."
Ve şimdi COVID-19’lu bazı hastaların iltihaplı kan damarlarından muzdarip olduğu netleşiyor, diye ekledi.
Berglund, “Bu, diğer viral enfeksiyonlarda nadir görülen bir sorun değil" dedi. “Sadece bu viral enfeksiyonun ölçeği ve ciddiyeti, muhtemelen diğer viral enfeksiyonlardan daha yüksek vasküler ilişkili hastalık ve vasküler inflamatuar hastalık insidansına yol açmıştır."
COVID-19’un neden olduğu pnömoni kan oksijen seviyelerine zarar verir. Jannini, pnömoninin bir kişinin kanda yeterli oksijen alma yeteneğini azaltabilecek akciğer hasarına yol açabileceğini söyledi. Bu da ereksiyon sürdürme yeteneğini azaltabilir. Kandaki yeterli oksijen eksikliğinin erektil disfonksiyona yol açabileceği iyi bilinmektedir, dedi.
COVID-19, testosteron üreten hücrelere zarar verebilir. Koronavirüsün, libido ve arzuyu etkileyen erkek cinsiyet hormonu olan testosteron üreten Leydig hücreleri de dahil olmak üzere testislerdeki hücreleri enfekte etmesi olasıdır.
Koku alma duyusunun olmaması uyarılmayı etkileyebilir
Jannini, kokuları alamamanın da, uyarılma yeteneğini azaltabileceğini söyledi.
Pandemiden kaynaklanan depresyon ve anksiyete katkıda bulunabilir
Jannini, iş kaybı ve evde kalma mecburiyetlerinin etkisi de dahil olmak üzere pandeminin etkilerinin insanların ruh hallerini de etkileyebileceğini ve erektil disfonksiyona katkıda bulunabileceğini söyledi.
Berglund, “Ereksiyon olabilmenin güçlü, duygusal ve psikolojik bir bileşeni var” dedi.”
Berglund, ereksiyon olabileceklerini bildiği hastaları olduğunu, ama yakınlaşma zamanı geldiğinde, ereksiyon olamıyorlar diyor.
“Ve hastalığın insanlar üzerinde muazzam miktarda strese neden olduğunu biliyoruz” dedi ve “bu, ereksiyon olma yeteneğinizi etkileyebilir.”
Daha fazla çalışmaya ihtiyaç var
Berglund, insanlar bir hastalığa yakalandığında, hastalığın nedeni hastalık olmasa bile, olan şeyler için hastalığı suçlama eğiliminde olduklarını söyledi.
Ancak Jannini, COVID-19 ile erektil disfonksiyon arasındaki makul ilişkinin aşılanmamışların aşı olmaları için iyi bir neden daha olduğunu söyledi.
“Aşı olmak daha fazla seks yapmaya yol açar," diye de espri yapıyor. “Gençlere aşılarını yaptırmalarını öneririm: Seks yapmak istiyorlarsa aşı olmaları daha iyi.”
———————————
* Erkeklerde cinsel uyarılma neticesinde atardamarlardan gelen kan, penisin iç kısmında bulunan toplardamarlarda toplanır ve sertleşme sağlanır. Erektil disfonksiyon ise bu durumun gerçekleşmemesi olarak tanımlanabilir.