22:16:50

Kuş Gribi Fok Kolonilerini Yok Ediyor

ABD’nin doğu ve batı kıyılarındaki foklarda kuş gribi tespit edildi ve New England’da 300’den fazla, İngiltere’de ise bir avuç fokun ölümüne yol açtı. Kuş gribi dünyanın farklı köşelerinde on binlerce fok ve deniz aslanını öldürüyor, ekosistemleri bozuyor ve yıkıcı virüsü yavaşlatmak için net bir yol göremeyen bilim insanlarını şaşırtıyor…

2020’de başlayan dünya çapındaki kuş gribi salgını milyonlarca evcil kuşun ölümüne yol açtı ve tüm dünyada yaban hayatına yayıldı. Bu virüsün insanlar için büyük bir tehdit oluşturmadığı düşünülüyor, ancak çiftçilik operasyonlarında ve vahşi ekosistemlerde yayılması yaygın ekonomik kargaşaya ve çevresel bozulmalara neden oldu.

Bilim insanları bunu nasıl durduracaklarını bilmiyor.

Bilim insanları, Maine ve Şili gibi birbirinden uzak yerlerdeki fokların ve deniz aslanlarının hastalığa karşı özellikle savunmasız göründüğünü söyledi. Virüs ABD’nin doğu ve batı kıyılarındaki foklarda tespit edilmiş ve New England’da 300’den fazla, Washington’daki Puget Sound’da ise bir avuç fokun ölümüne yol açmıştır. Şili ve Peru’da 20.000’den fazla deniz aslanının ve Arjantin’de binlerce fil fokunun öldüğü Güney Amerika’da durum daha da vahimdir.

Karen C. Latin Amerika Programı Direktörü Marcela Uhart, virüsün evcilleştirilmiş hayvanlarda kontrol altına alınabildiğini ancak yaban hayatında kontrolsüz bir şekilde yayılabildiğini ve Güney Amerika fokları gibi daha önce virüse maruz kalmamış deniz memelilerinin yıkıcı sonuçlar yaşadığını söyledi.

Uhart, “Virüs bir kez yaban hayatına girdiğinde, duyarlı hayvanlar ve türler olduğu sürece orman yangını gibi yayılır" dedi. “Hayvanların hareketi virüsü yeni alanlara yayıyor."

Kuş gribi ilk kez başka bir türe sıçramış değil, ancak araştırmacılar ve halk sağlığı yetkilileri dikkatle izliyor.

Uhart, bilim insanlarının hâlâ fokların kuş gribine nasıl yakalandığını araştırdığını, ancak bunun büyük olasılıkla enfekte deniz kuşlarıyla temas sonucu olduğunu söyledi. Uhart, virüsün 2022’nin sonlarında ortaya çıkmasından bu yana Güney Amerika deniz memelilerini sürekli olarak yüksek ölüm oranlarının etkilediğini ve o zamandan bu yana Peru ve Şili’de yüz binlerce kuşun virüs nedeniyle öldüğünü belirtti.

Virüs yayılmaya devam ediyor ve Antarktika anakarasında ilk kez Şubat ayında tespit edildi.

Fokların ve deniz aslanlarının ölümü, deniz memelilerinin besin zincirinin tepesine yakın kilit yırtıcılar olarak görev yaptığı ekosistemleri bozuyor. Foklar, beslendikleri balık türlerinin aşırı çoğalmasını önleyerek okyanusun dengede kalmasına yardımcı olurlar.

Güney Amerika deniz aslanları ve Güney fil fokları gibi etkilenen birçok türün popülasyonu nispeten istikrarlı, ancak bilim insanları virüsün daha fazla tehlike altındaki hayvanlara sıçrama olasılığı konusunda endişeli. Bilim insanları, geçen yıl Rusya’da nesli tükenmekte olan yüzlerce Hazar fokunun ölümünde kuş gribinin rol oynamış olabileceğini söyledi.

Hükûmetler arası bir kuruluş olan Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü yaptığı açıklamada, “Mevcut ölçekte yaban hayatı kaybı, yaban hayatı popülasyonunun çökmesi ve ekolojik bir kriz yaratması gibi benzeri görülmemiş bir risk oluşturuyor" dedi.

New England’da, Tufts Üniversitesi Cummings Veterinerlik Fakültesi‘nden bilim insanları, 2022 yılında Kuzey Atlantik kıyısında 330’dan fazla liman ve gri fokun ölümüne neden olan kuş gribi salgınının başlangıçta düşünülenden daha kötü olduğunu ortaya çıkardı. Bilim insanları, fokların hasta martıların dışkısıyla temas ederek ya da enfekte bir kuşu avlayarak virüsü martılardan kapmış olabileceğini bildirdi.

ABD hükûmeti fok ölümlerinin kuş gribine atfedilebilecek “olağandışı bir ölüm olayı" olduğunu tespit etti. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi olayın sona erdiğini açıkladı, ancak olası bir tekrar konusunda endişeler devam ediyor.

Tufts çalışmasının yazarlarından Wendy Puryear, “Deniz memelileri, meydana gelen salgınların ölçeği açısından hala oldukça benzersiz" dedi. “Bağlantılardan biri, kıyı kuşlarında dolaşan çok sayıda virüs olması. Bu yabani kuşların virüse ev sahipliği yapması ve virüsü deniz memelilerine bulaştırması için pek çok fırsat var."

Bazı bilim insanları ve çevre savunucuları salgınlar ile iklim değişikliği ve ısınan okyanuslar arasında bir bağlantı olabileceğini söylüyor. Şili’deki çevre grubu Oceana‘nın direktörü Liesbeth van der Meer, kuzey Şili açıklarındaki deniz sıcaklıklarının artmasının yem balıklarının popülasyonunu azalttığını ve bunun da deniz aslanlarını daha zayıf ve hastalığa karşı daha duyarlı hale getirdiğini söyledi.

Kurtarma görevlileri New Hampshire’daki bir iskelede kayaların arasına sıkışan yavru bir foku kurtardı ve bu çabayı belgeledi.

Bilim adamları ve çevrecilerin kümes hayvanlarının aşılanmasının hastalığın yayılmasını azaltacağını umduklarını belirten van der Meer, insanların vahşi doğada potansiyel olarak enfekte olmuş hayvanlardan kaçınmasının da önemli olduğunu sözlerine ekledi.

Van der Meer, “Yetkililer hastalıkla ilgili kampanyalar yürütmüş, semptomlar gösteren ya da kıyı bölgelerinde ölü bulunan deniz kuşları ya da deniz memelilerinden uzak durulmasını şiddetle tavsiye etmiştir" dedi.

Akvaryumlardaki fokların bile kuş gribine karşı tamamen güvende olduğu düşünülmüyor. Boston akvaryumunun hayvan sağlığı direktörü Melissa Joblon, açık havada sergilenen liman foklarının her yıl binlerce ziyaretçiyi memnun ettiği New England Akvaryumu’nun, virüsün hayvanlarına bulaşmasını önlemek için sıkı sanitasyon önlemleri aldığını söyledi.

Joblon, personelin arka bahçedeki kümes hayvanlarının ürünlerini akvaryuma getirmesine izin verilmediğini ve bir tentenin fok sergisini virüsü taşıyabilecek kuşlardan koruduğunu söyledi.

“Bunun burada yaşayan hayvanlar için bir risk olduğunu biliyoruz" diyen Joblon, akvaryumdaki foklardan hiçbirine virüs bulaşmadığını da sözlerine ekledi.

Geçtiğimiz sonbaharda Nature Communications dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, kuş virüsünün mutasyonları nedeniyle deniz memelilerinin ölümleri daha da endişe verici. Çalışmada, mutasyonların “daha fazla inceleme gerektirdiği ve salgınları yönetmek ve insanlar da dahil olmak üzere diğer türlere yayılmayı sınırlamak için aktif yerel gözetimin acil bir ihtiyaç olduğunu vurguladığı" belirtildi.

Şubat ayında Emerging Infectious Diseases dergisinde yayımlanan bir başka çalışma ise kuş gribi virüsünün kuşlar ve memeliler arasında yayılmaya adapte olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmacılar ölü deniz aslanlarında, ölü bir fokta ve ölü bir deniz kuşunda virüsün neredeyse aynı örneklerini buldular. Araştırmacılar bu bulgunun, deniz memelilerini ve kuşları etkileyebilen çok türlü bir salgını doğruladığı için önemli olduğunu belirttiler.

New England salgını sırasında kuş gribi olan foklara müdahale eden bir deniz memelisi kurtarma kuruluşu olan Marine Mammals of Maine‘in yönetici müdürü Lynda Doughty, daha fazla fok ölümünün dünya çapında kritik ekosistemleri bozabileceğini söyledi.

“Bu mutlu ekosisteme ihtiyacınız var. Eğer bazı önemli türleri ortadan kaldırırsak, bunun aşağıya doğru etkisi ne olur? İşte milyon dolarlık soru bu," diyor Doughty.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…