İkinci Dünya Savaşı sırasında ölümcül bir tifüs salgını Polonya’nın Varşova gettosunu vurduğunda Yahudi doktorlar hastalığın yayılmasını bir şekilde durdurarak binlerce kişiyi kurtardı.

Nazi işgali altındaki ülkede 1,3 kilometrekarelik gettoya 400.000’den fazla Yahudi sıkışmıştı. İnsanlar aşırı kalabalık nedeniyle açlık ve hastalık gibi olaylara maruz kaldılar. Bu ortam salgınlar için mükemmel bir kuluçka makinesi gibi çalıştı. Tifüs 1941’de patladığında, gettodaki savunmasız nüfusu harap etmiş olmalıydı.

Ancak yeni bir araştırmaya göre, salgın beklenenden çok daha kısa sürede gerilemeye başladı. Getto’nun Yahudi cemaati tarafından hızlı izolasyon çabaları, salgını sanılandan daha önce sona erdirmeyi başardı, Bu izolasyon 100.000’den fazla insanı enfeksiyondan korudu ve muhtemelen on binlerce ölümü önledi..

Varşova gettosunda durum böyleydi. Varşova’daki tüm Yahudi sakinler ve Almanya’dan binlerce kişi Kasım 1940’a kadar zorla gettoya taşınmak zorunda bırakıldılar. ABD Holokost Anıt Müzesi’ne (USHMM) göre yetkililer daha sonra gettoyu şehrin geri kalanından kısmından soyutladı. Aşırı kalabalıklaşmaya ek olarak, sabun ve su azdı ve gıda rasyonları “yaşamı sürdürmek için yeterli değildi" – 1940 ve 1942 arasında tahminen 83.000 Yahudi açlık ve hastalıktan öldü. (Getto, 1943’te Naziler tarafından “tasfiye edildi" ve orada sağ kalan Yahudiler toplama kamplarına gönderildi.)

Kayıtlar, gettoda 1941’in başında bir tifüs salgınının ortaya çıktığını, ancak o yılın Ekim ayı sonunda salgının şiddetinin düşmeye başladığını gösteriyor. Genellikle tifüs için asal sezonun Kasım olmasına rağmen yeni vakaların ortaya çıkması yaklaşık % 40 düştükten sonra tifüs salgınından etkilenen nüfus yaklaşık % 10’a geriledi.

O zaman, salgının gerilemesi getto mahkumları tarafından mucizevi olarak adlandırıldı. Ancak hastalıklar mucizevi bir şekilde ortadan kalkmamıştı. Gerçekte ne olduğunu görmek için araştırmacılar, getto popülasyonu içinde tifüsün yayılmasını haritalamak için matematiksel modellemeyi kullandılar ve topluluk önlemler olmadan bir salgında ortaya çıkması beklenebilecek yeni vakaların sayısını simüle ettiler.

Elde edilen modeller, salgının sonbahar ve kış aylarında insanları enfekte etmeye devam etmesi gerektiğini ve araştırmaya göre gettodaki hemen hemen her kişiyi etkilemesi gerektiğini gösterdi. Araştırmacılar bunun olmamasını ise muhtemelen “gettodaki anti-salgın faaliyetler" neticesinde diye değerlendirdiler.

İsrail’deki Tel Aviv Üniversitesi Yaşam Bilimleri Fakültesi’nde profesör ve Royal Melbourne Institute of Science’daki Fen Fakültesi’nde profesör olan Lewi Stone, “Neyse ki, anti-salgın faaliyetlerin ve müdahalelerin çoğu doğru şekilde belgelenmiştir" dedi.

Stone, yaptığı açıklamada, “Varşova gettosunun mahkumları arasında birçok deneyimli doktor olduğu ortaya çıktı." Daha fazla bilgi edinmek için dünyanın dört bir yanındaki kütüphanelerde kullanılan yöntemler ve yapılan müdahaleler hakkında ayrıntıları bulmak, nadir belgeler veya yayınlar aramak için saatler harcadım."

Stone ve meslektaşları, Yahudi doktorların ve topluluk liderlerinin, aşırı kalabalık gettoda enfekte olanlar için mümkün olduğu kadar sosyal mesafeyi ve karantinaları uyguladığın, topluluğa dersler yoluyla hastalık ve hijyen bilincini arttırdığını ve hatta tıp öğrencilerini gizli olarak eğittiklerini açıkladı. Araştırma yazarları, Nazilerin, Yahudi konsey üyelerinin gettoya daha fazla yiyecek ve sabun ve su getirmesine izin veren politika değişikliklerinin de (mahkumlardan daha fazla iş ve verim alabilmek için) duruma yardımcı olmuş olabileceklerini bilgisini aktardı.

Stone, yaptığı açıklamada, “Nihayetinde, getto doktorlarının uzun süren kararlı çabaları ve toplum çalışanlarının anti-salgın çabalarının karşılığının alındığı anlaşılıyor." Dedi . “Aksi durumda bu verileri açıklamanın başka bir yolu yok."

Bu ölümcül hastalığın dehşet verici ve hayatı tehdit eden koşullar altında bile yenilgisi dikkate değer bir başarı ve “mevcut COVID-19 kriziyle doğrudan ilgili" olan bir araştırma çalışması.

Araştırma da yardımcı yazar olan Profesör Yael Artzy-Randrup yaptığı açıklamada, “Bireylerin hasta olduğunda hijyen, sosyal uzaklaşma ve kendi kendine tecrit uygulama eylemleri, salgının toplumda yayılmasını azaltmak için büyük bir fark yaratabilir." Dedi.