22:51:16

Hafızanızı Nasıl Geliştirebilirsiniz: Çocuklar ve Yetişkinler İçin Stratejiler

İnsanların hafızalarının ya iyi ya da kötü olduğunu düşünme eğilimindeyiz. Ancak, dil öğrenmede çok iyi olan ancak isim ve yüz hafızası berbat olan birini tanıyor olabilirsiniz. Başka bir kişi ise geçmiş olayları detaylı bir şekilde hatırlama konusunda olağanüstü bir yeteneğe sahip olabilir, ancak telefon numaralarını ezberlemekte zorlanır…

Bu görünür çelişkiler hafızamızın karmaşıklığının bir sonucudur. Aslında hafızalarımız, ne öğrendiğimize ve nasıl öğrendiğimize bağlı olarak değişen bir dizi nörobiyolojik yapı ve mekanizma tarafından desteklenen çeşitli sistemlerden oluşur.

Örneğin yeni bir dil öğrenmek, bilimsel bilgiyle aynı beyin mekanizmalarını veya süreçlerini kullanmaz. Bu durum, bir eğitim ortamında belirli bir hafıza stratejisini neyin daha fazla ya da daha az etkili kıldığı konusunda genelleme yapmayı zorlaştırmaktadır.

Bu makalede sadece bildirimsel hafızaya odaklanılıyor: gerçekler, tarihler, isimler, geçmiş olaylar, kavramlar gibi bilinçli olarak erişebildiğimiz açık bilgi parçaları.

Hafıza stratejileri ve anımsatıcılar

Rekabetçi hafıza uzmanları (büyük miktarda bilgiyi hatırlayabilen kişiler) üzerinde yapılan çalışmalar, genetiğin verileri hatırlama konusunda daha iyi veya daha kötü olmamızdaki farklılıkların çoğunu açıklamasına rağmen, insanların uzun süreler boyunca uyguladıkları stratejileri kullanarak olağanüstü bir hatırlama yeteneği geliştirebildiklerini göstermiştir.

Mnemonics olarak bilinen en yaygın kullanılan teknikler, genellikle çok fazla eğitim gerektiren zihinsel imgelerin veya sözel stratejilerin oluşturulmasına dayanır.

Görselleştirme yöntemleri – loci yöntemi gibi – hatırlanacak öğelerin belirli yerlerle ilişkilendirilmesinden oluşur. Örneğin, bir alışveriş listesini zihinsel olarak işe gidiş güzergahınızı takip ederek ve listedeki öğeleri yol boyunca farklı yerlere bırakarak ezberleyebilirsiniz. Onları hatırlamak istediğinizde, sadece zihinsel olarak rotayı takip etmeniz gerekecektir.

Bu yöntem genellikle hafıza uzmanları tarafından kullanılır ve nörogörüntüleme verileri, hafıza uzmanlarının ezberleme görevleri sırasında mekânsal ortamların işlenmesinden sorumlu beyin bölgelerinde daha fazla aktivasyon olduğunu göstermektedir.

Anımsatıcı stratejilerin etkinliği üç temel ilkeye dayanır:

Öğrenmek istediğiniz bilgiyi zaten bildiğiniz şeylerle ilişkilendirin.

Bilgiyi hızlı bir şekilde geri kazanmak için bilginin kendisi ile birlikte bilgiye erişim yolunu da hatırlayın.

Pratik yapmak mükemmelleştirir: ilk iki sürecin eğitimi ve pratiği keskin ve çevik bir hafızaya sahip olmak için çok önemlidir.

Hafıza uzmanları üzerinde yapılan araştırmalar, pi sayısının 67.890 basamağını hatırlamak için hafıza stratejileri konusunda eğitilebilen birinin, okullarda öğrenmeyi artırmak için de kullanılabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, uzamsal ya da sözel anımsatıcı tekniklerin son derece etkili olduğu kanıtlanmış olsa da, günlük yaşamda fiili kullanımları sınırlıdır.

Okulda bu, gezegenler veya kimyasal elementler gibi listeleri öğrenmek için kullanılabilecekleri, ancak daha karmaşık materyaller veya bilgiler için kullanılamayacakları anlamına gelir.

Anıları ve bilgi ağlarını kodlama

Okul bağlamındaki bu sınırlamalar nedeniyle, hafızayı geliştirmenin diğer yollarına bakmaya değer. Bunu, hafıza süreçlerinde yer alan unsurlara odaklanarak ve anımsatıcı stratejilerle aynı ilkeleri uygulayarak yapabiliriz.

Bir hafızanın oluşumu, bilginin ilk kez algılanması, kataloglanması ve beyinde kodlanmasıyla başlar. Yeni bilgileri öğrenmede en önemli faktörün öğrenme niyeti ya da arzusu değil, bilgiyle ne yaptığımız olduğunu biliyoruz.

Bilgiyi mevcut bilgiyle ilişkilendirerek derinlemesine işlemek, ezberlemeyi kolaylaştırmanın anahtarıdır – bilgiyi zaten bildiğimiz şeylerle ilişkilendirmek, bir şeyi akılda kalana kadar zihinsel olarak papağan gibi tekrarlamaktan çok daha etkilidir.

Bu nedenle, yeni bilgileri entegre edebileceğiniz ve düzenleyebileceğiniz zengin bilgi ağları oluşturmak çok önemlidir. İlk Amerikan başkanının ne zaman seçildiğini hatırlamak, bunu örneğin Fransız Devrimi hakkında zaten bildiklerimizle ilişkilendirirsek çok daha kolay olacaktır. Araştırmacılar buna semantik kodlama adını veriyor.

Bir anıyı geri getirme süreci, onu kodlama süreci kadar önemlidir. Çoğu zaman bir şeyi biliriz ama ona erişemeyiz, tıpkı bir kişinin adını dilinizin ucuna getirdiğinizde ama aslında hatırlayamadığınızda olduğu gibi.

Hafıza eğitiminin etkili olabilmesi için, bilginin kendisiyle birlikte ona erişeceğimiz anahtarları da saklamamız gerekir. Ezberlemenin daha verimli ve hızlı bir şekilde gerçekleşmesi için tekrarlanan pratikler şarttır.

Kendi hafızanızı tanımak

Okullarda en etkili yöntem sadece ezberleme tekniklerini öğretmek değil, öğrencilerin kendi hafızalarının nasıl çalıştığını öğrenmelerine yardımcı olmaktır. Genel bir kural olarak, halihazırda ne kadar çok bilgiye sahip olurlarsa ve etkili ezberleme stratejilerini ne kadar uzun süre uygularlarsa, yeni bilgi edinmeleri o kadar kolay olacaktır.

Öğrencilere farklı içerik ve değerlendirme türleri için hangi çalışma stratejilerinin en etkili olduğunu öğretmek ve bunları esnek bir şekilde uygulamaya odaklanmak da önemlidir.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…