14:15:21

Ölüleri Diriltmek İçin Üretken Yapay zekâyı Kullanmak Yaşayanlar İçin Bir Yük Oluşturacak…
Yapay zekâ teknolojileri daha fazla sohbet robotu ve ölmüş insanların replikalarını vaat ediyor. Ancak ölülere ses vermenin insani bir bedeli var.

Yeterli veri sağlandığında, ölmüş sevdiklerinizi canlı tutmanın mümkün olduğu düşünülebilir. ChatGPT ve diğer güçlü büyük dil modelleriyle, ölmüş bir kişinin daha inandırıcı bir sohbet robotunu oluşturmak mümkün. Ancak bunu yapmak, özellikle de kıt kaynaklar ve kaçınılmaz çürüme karşısında, ölüleri çevrimiçi ortamda canlı tutmak için harcanan muazzam miktarda emeği görmezden geliyor…

Üretken yapay zekânın arkasındaki çok çalışan ve az maaş alan yorumcuların ve içerik moderatörlerinin gösterdiği gibi, birilerinin her zaman otomatik sistemleri sürdürmek için zor işleri yapması gerekir ve bu durum ölülerin kopyaları söz konusu olduğunda da geçerlidir. Şifreleri ve hesap bilgilerini topladıktan sonra dijital bir mülkü yönetmekten, yavaş yavaş çürüyen miras kalan akıllı bir evde gezinmeye kadar, dijital ölüm bakımı uygulamaları önemli bir bakım gerektirir. İçerik oluşturucular, dijital yadigarları nesiller boyunca canlı tutmak için bakıcıların arka uçtaki emeğine ve belirli işletim sistemleri ve cihazlardan sunucu çiftliklerine kadar insan ve insan olmayan varlıklardan oluşan bir ağa bağlıdır. Formatları güncellemek ve bu elektronik kayıtları aranabilir, kullanılabilir ve erişilebilir tutmak emek, enerji ve zaman gerektirir. Bu, arşivciler ve kurumlar için olduğu kadar, ölmüş akrabalarının dijital eşyalarını korumak isteyebilecek bireyler için de bir sorundur.

Ve tüm bu çabalara rağmen, tıpkı biz zayıf insanlar gibi cihazlar, formatlar ve web siteleri de ölmektedir. Kendi kendine sonsuza kadar çalışabilecek otomatik bir ev ya da yüzyıllarca ayakta kalabilecek bir web sitesi fantezisine rağmen, planlı eskime bu sistemlerin kesinlikle çürüyeceği anlamına geliyor. Ölmüş sevdiklerinin dijital eşyalarını korumakla görevli kişilerin de tanıklık edebileceği gibi, insanların istediklerini düşündükleri ya da başkalarının yapmasını bekledikleri şey ile teknolojilerin zaman içinde varlığını sürdürmesine yardımcı olmanın ne anlama geldiği gerçeği arasında keskin bir fark vardır. Hem insanların hem de teknolojinin ölümlü olması, bu sistemlerin eninde sonunda çalışmayı durduracağı anlamına geliyor.

Ölü insanların yapay zekâ destekli kopyalarını yaratmaya yönelik ilk girişimler kesinlikle bunu doğruluyor. Merkezi Scottsdale, Arizona’da bulunan Intellitar’ın Virtual Eternity‘si 2008 yılında piyasaya sürüldü ve bir insanın kişiliğini taklit etmek için görüntüler ve konuşma kalıpları kullandı, belki de bir iş toplantısında birinin yerini doldurdu veya bir kişinin ölümünden sonra yas tutan sevdikleriyle sohbet etti. CNET için yazan bir eleştirmen Intellitar‘ı “çocukları ağlatması en muhtemel" ürün olarak nitelendirdi. Ancak şirket 2012 yılında iflas ettikten kısa bir süre sonra web sitesi de ortadan kayboldu. Terasem‘in kurucusunun eşi Bina Aspen‘in robotik bir versiyonu olan BINA48‘i yaratmasıyla da bilinen transhümanist organizasyon Terasem tarafından desteklenen bir proje olan LifeNaut‘un, teknoloji bunu mümkün kıldığında tam teşekküllü bir insanı simüle etmek için genetik ve biyometrik bilgileri kişisel veri akışlarıyla birleştireceği iddia ediliyor. Ancak projenin sitesinin modası geçmiş Flash yazılımına dayanması, dijital ölümsüzlüğün gerçek vaadinin muhtemelen çok uzakta olduğunu ve yol boyunca güncellemeler gerektireceğini gösteriyor.

Üretken yapay zekâ ile ölüler de dahil olmak üzere insanların daha da inandırıcı suretlerini yaratabileceğimize dair spekülasyonlar var. Ancak bunun için hammadde, su ve enerji gibi büyük kaynaklar gerekiyor ki bu da felaket boyutundaki iklim değişikliği karşısında ölülerin sohbet robotlarının bakımını yapmanın aptalca olduğuna işaret ediyor. Ayrıca astronomik mali maliyetleri de var: ChatGPT‘nin bakımının günde 700.000 dolara mal olduğu ve 2024 yılına kadar OpenAI‘yi iflas ettireceği iddia ediliyor. Bu, ölümsüzlük için sürdürülebilir bir model değil.

Ayrıca bu kopyaları yaratma yetkisinin ilk etapta kimde olması gerektiği sorusu da var: yakın bir aile üyesi mi, bir işveren mi, bir şirket mi? Herkes bir chatbot olarak reenkarne olmak istemeyecektir. Gazeteci Jason Fagone, 2021 yılında San Francisco Chronicle için kaleme aldığı bir yazıda, OpenAI‘nin GPT-3‘ünü kullanarak uzun süre önce ölen nişanlısı Jessica‘nın bir chatbot versiyonunu üreten Joshua Barbeau adlı bir adamın hikayesini anlatıyor. Bu onun için ölüm ve kederle başa çıkmanın bir yoluydu ama aynı zamanda artık hayatta olmayan bir kişiyle yakın bir romantik ilişkiye yatırım yapmasını da sağladı. Jessica‘nın diğer sevdikleri de onu bu şekilde hatırlamak istemedi; aile üyeleri sohbet robotuyla etkileşime girmemeyi tercih etti.

Ancak sonuçta, sohbet robotlarının ne kadar süreyle kalıcı olacağını kontrol edenler sevdikleri değil, geliştiriciler ve şirketlerdir. Jessica Bot‘u yaratmak için kullanılan deneysel program, sisteme ölümlülüğü planlamıştı; geliştirici, işletme maliyetlerinden tasarruf etmek için onu kasıtlı olarak çürüyüp ölecek şekilde inşa etti. Barbeau, Jessica ile geçirdiği zaman konusunda dikkatli davranmak zorunda kaldı ve başka bir ölüm biçimiyle doğrudan yüzleşmek zorunda kalmamak için pili çok fazla boşalmadan önce sohbet robotuyla etkileşime girmeyi bıraktı.

Bazı durumlarda, geliştiriciler sohbet robotlarının sonsuza kadar devam edebileceğine ve ölülerin yaşayan işçilerin yerini almasına yardımcı olabileceğine inanmak isteyebilir. Örneğin, SAG-AFTRA grevi, ölü aktörleri canlandırmak için potansiyel olarak üretken yapay zekâ kullanılabileceğinden, ölülerin kişilik haklarıyla ilgili soruları gündeme getirmektedir. Anthony Bourdain‘in derin taklit sesinin hayatını anlatan bir belgeselde tartışmalı bir şekilde kullanılması ve daha sıradan, düşük teknolojili bir vakada, bir profesörün kaydedilmiş derslerinin ölümünden sonra bir üniversitede çalışmaya devam etmesini sağlaması da dahil olmak üzere, ölü ünlülerin çeşitli deepfake versiyonları ile benzer sorunlar zaten ortaya çıkmıştır. Ancak bu tür yeniden yaratımlar, yaşayan çalışanlara potansiyel olarak zarar vermenin yanı sıra, ölenlerin hayatta kalan sevdiklerini de üzebilir ve ölen aile üyelerinin kopyaları üzerinde kontrol sağlamaya çalışırken onlar için yeni bürokratik baş ağrılarına neden olabilir. İnsanların YZ versiyonları, yaşayan akrabalarının bilgisi veya rızası olmadan yaratılabilir.

Ölülerin YZ aracılığıyla yeniden canlandırılması, tüm dijital üretim biçimlerinin ardındaki güç ilişkilerini, altyapıları ve ağa bağlı emeği ortaya çıkarmaktadır. Ölülerin gerçeğe yakın kopyalarını yaratabiliriz, ancak bu kopyaların varlığını sürdürebilmesi yaşayanların emeğine bağlıdır: Genel olarak dijital miraslarda olduğu gibi, birilerinin alan adları için ödeme yapması, spam mesajları silmesi, ölü hesaplara gelen e-postaları yanıtlaması, dosya formatlarını güncellemesi ya da web siteleri ve şirketler yok oldukça dosyaları bir sabit diskten diğerine taşıması gerekiyor. Bu eserlere süresiz olarak bakmak zorunda kalanlar için psikolojik maliyetler katlanılamayacak kadar fazla olabilir.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…