İlk Kadın Başbakanları...
Güncelleme: Seçilmesinden sadece birkaç saat sonra, İsveç’in yeni Başbakanı Magdalena Andersson, gergin bir bütçe oylamasının hükûmeti krize sokmasının ardından istifasını verdi. Başbakan’ın istifa kararı, Yeşiller Partisinin koalisyon hükûmetinden ayrılacağını açıklamadan önce bütçesinin meclisten geçemediğini gören çalkantılı bir dizi olay sonrasında geldi. Sosyal Demokrat Andersson gazetecilere verdiği demeçte, “Bir parti istifa ettiğinde koalisyon hükûmetinin istifa etmesi gerektiği yönünde anayasal bir uygulama var." dedi. “Meşruiyeti sorgulanacak bir hükûmete liderlik etmek istemiyorum." Andersson, sadece Sosyal Demokratlardan oluşan bir azınlık hükümetinin başkanı olur olmaz tekrar göreve seçilmeyi umduğunu söyledi…
Sosyal Demokrat lider Magdalena Andersson İsveç’in yeni Başbakanı oldu. Çevresinde ve dünyanın başka köşelerinde kadın Başbakanlar olmasına rağmen bunun İsveç gibi bir ülkede gerçekleşmemesine çok hayıflanan İsveçliler sonunda murada erdiler. Cinsiyet eşitliğine sahip İsveç’te daha önce hiç bir kadın Başbakan olmadı. Buna karşın Danimarka, Norveç, Finlandiya ve İzlanda, hükûmetlerini yöneten kadınların hepsine tanık olmuşlardı.
İsveç’in yeni Başbakanı hakkında bilmeniz gerekenler.
Kariyeri ve siyasi geçmişi nedir?
Magdalena Andersson, 2014’ten bu yana İsveç maliye bakanlığı görevini sürdürüyor ve bu konumunu üç Stefan Löfven hükümetinin tamamında da koruyor.
Siyaset açısından, 16 yaşında örgütün gençlik koluna katıldığı ve dört yıl sonra Uppsala şubesinin başkanlığına seçildiği 1983’ten beri Sosyal Demokratların bir üyesidir.
Sosyal Demokratlarla ilişkisi, 1991’de Sosyal Demokrat Öğrenci Derneği‘nin başkanlığına seçildiği Stockholm Ekonomi Okulu‘ndaki çalışmalarıyla birlikte devam etti.
Eğitiminin ardından 1996-2004 yılları arasında Başbakanlık’ta önce siyasi danışman, sonra da planlama müdürü olarak çalıştı.
Bunu iki yıl Maliye Departmanında devlet sekreteri olarak, iki yıl Sosyal Demokratların lideri Mona Sahlin‘in danışmanı olarak ve üç yıl İsveç Vergi Dairesi’nde kıdemli müdür olarak görev yaptı. Stefan Löfven, 2012’de onu Sosyal Demokratların ekonomik-politik sözcüsü rolüne atadı ve bu görevi 2014’te İsveç parlamentosuna (ve hükümetine) seçilene kadar sürdürdü.
Ne okudu?
Andersson, Stockholm Ekonomi Okulu‘nda, Viyana’daki İleri Araştırmalar Enstitüsü‘nde ve ABD’de Harvard Üniversitesi‘nde eğitim görmüş, eğitimli bir ekonomisttir.
Ekonomi alanında yüksek lisansı var ve kendisine Başbakanlık’ta siyasi danışman olarak teklif edildiğinde bitirmemeye karar verdiği doktora için çalışıyordu. Eşiyle şu anda profesör olarak çalıştığı Stockholm Ekonomi Okulu‘ndaki çalışmaları sırasında tanıştı.
Başbakan olarak planları neler?
Andersson, Sosyal Demokratların yeni lideri olarak onaylandıktan sonra ileriye dönük üç siyasi öncelik sıraladı.
“Okulların, sağlık hizmetlerinin ve yaşlı bakımının demokratik kontrolünü geri almak” ve refah sektörünün özelleştirilmesinden uzaklaşmak istediğini söyledi.
Ayrıca İsveç’i iklim geçişinde dünya çapında bir rol modeli yapmayı hedeflediğini söyledi.
Özellikle büyük göçmen nüfuslu dezavantajlı mahalleleri etkileyen – genellikle çetelerin hesaplaşması veya uyuşturucu pazarı için mücadele etmesi nedeniyle – son yıllarda ülkeyi rahatsız eden silahlı ve bombalı saldırıların yanı sıra ayrımcılığı sona erdirme sözü verdi.
Andersson, bu yılın başlarında, maliye bakanı olarak İsveç’in hesaplarını ihtiyatlı bir şekilde ele almasının önerdiğinden çok daha solda olduğunu gösterebilecek bir pozisyon belgesine dahil oldu.
Belge, kabaca “Eşitlik ve adalet için yeniden dağıtım politikası” olarak tercüme edilen Fördelningspolitik för jämlikhet och rättvisa başlığını taşıyor.
Üniversite kasabası Uppsala’da doğan ve adını ilk kez İsveç ulusal gençler şampiyonasında iki kez altın kazandığı yüzme branşında duyuran Andersson bir öğretmenin tek kızı. Dağcılıktan ve heavy metal grubu System of a Down’dan* hoşlanıyor.
Bilgi Notu: *System of a Down, 1994 yılında Amerika Kaliforniya’da kurulmuş tamamı Ermeni asılı müzisyenlerden kurulmuş bir heavy metal grubudur. Oldukça politik tavırlı olan grup, Türkiye aleyhtarı bir tavrı uzun süredir sergilemiştir ve bu bizim ülkede pek bilinmez. Grup, ABD hükûmetinin ‘sözde soykırım’ı resmen tanıması için kampanya yürütmüş, grup elemanlarından Tankian ve Dolmayan’ın Washington DC’deki Türk büyükelçiliği önünde protestocularla yürüyüş görüntüleri de Çığlıklar – ‘Sözde Ermeni soykırımı’ filmi Screamers – filminde kullanılmıştı.