17:27:37
Sıcakta dışarı çıkıyorsanız kaçınmanız gereken 8 hata…
Akıllıca davranırsanız, kavurucu havaya rağmen bu yaz da açık havanın tadını çıkarabilirsiniz. İşte nelere dikkat etmeniz gerektiği ve nasıl güvende kalacağınız. Sıcaklar rekor kırarken, sıcak çarpması veya sıcak bitkinliğini önlemenin, susuz kalmamanızı ve sık sık serinleyebilmenizi sağlamak için önceden planlama yapmaktan geçtiğini unutmayın.
Hava sıcak – Temmuz ayında bu sürpriz olmamalı. Ancak bu yazın sıcağı dünya çapında rekorlar kırıyor.
UCLA‘da doktor olan ve UCLA Sağlıklı İklim Çözümleri Merkezi‘nin eş direktörlüğünü yürüten David Eisenman, kendinizi korumanın en iyi yolları hakkında pek çok yanlış kanı olduğu konusunda uyarıyor. İşte sıcakta güvende kalmanızı sağlamak için kaçınmanız gereken hatalar.
1. Çok fazla, çok erken: İklime alışmanız gerekiyor
Houston Methodist Hastanesi doktorlarından Neil Gandhi, sıcak hava dalgası başladığında vücudunuzun uyum sağlamak için zamana ihtiyacı olduğunu söylüyor: “Çok erken çok fazla şey yapamazsınız."
Çoğunlukla klimada vakit geçirirken bunaltıcı sıcakta açık havada bir aktiviteye geçerseniz, hazırlıksız yakalanabilirsiniz. Gandhi, vücudunuzun “stresle başa çıkmaya alışkın olmadığını" söylüyor. Ve her yıl örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 650 kişi sıcağa bağlı hastalıklardan ölmektedir.
Neyse ki, vücut bir kez iklime alıştığında, sıcağa bağlı hastalıkları savuşturmada daha iyi hale gelir. Eisenman, “Vücudumuz daha düşük vücut sıcaklığında daha çabuk ve daha yüksek oranda terlemeye başlar," diye açıklıyor. Ayrıca, cilde giden kan akışı iyileşir, bu da ısıyı vücudun merkezinden dışarı taşıyarak bizi serinletme etkisine sahiptir. Ve susuzluğunuz artar, böylece susuz kalma olasılığınız azalır.
Ancak bu hemen gerçekleşmez. Eisenman, “Birkaç gün boyunca maruz kaldığınız süre boyunca gerçekleşecek" diyor. Bu nedenle, bir doğa yürüyüşü, yaz gezisi veya sıcağa uzun süre maruz kalmayı planlıyorsanız, açık hava maceranızdan önceki günlerde her gün sıcakta kısa süreler geçirmeyi planlayın.
Eisenman, çocukların sıcağa yetişkinlerden çok daha yavaş alıştığını, bu nedenle onlara hazırlanmak için fazladan günler verin diyor.
Mümkün olduğunca doğrudan güneşten uzak durmak, sıcağa bağlı hastalıkları önlemeye yardımcı olabilir. Gölge bir yer arayın ya da bir şemsiye ile kendinize gölge yapın.
2. Önceden hidrat almamak (ve rehidrat almamak!)
Teksas’taki Memorial Hermann Sağlık Sistemi‘nde kardiyolog olan Wafi Momin, önceden sıvı alın diyor. “Açık havaya çıkmadan önce bir bardak su veya sporcu içeceği alın" diyor.
Yanınıza bol miktarda su alın ve açık hava aktivitesi sırasında su içmeye başlamak için susamayı beklemeyin. Gandhi, “Susadığınızı hissetmeye başladığınız anda, muhtemelen %10 ila 25 arasında susuz kalmışsınız demektir" diyor.
Eisenman, çoğu insanın normal bir günde bile yeterince sıvı almadığını, bu nedenle sıcak bir günde eksik su ile başlamanın kolay olduğunu belirtiyor. Eisenman‘ın tavsiyesi, normal bir günde içtiğiniz miktarın iki katını içmenizdir. En iyi hidrasyon testi idrarınızın rengini kontrol etmektir. Eisenman, “Sık sık işediğinizden ve idrarınızın soluk olduğundan emin olun" diyor – neredeyse berrak olmalı.
Su, hidrat almanın en iyi yoludur. Spor içecekleri elektrolit ekler ve aşırı ısındıysanız veya bir maratona ya da başka bir dayanıklılık etkinliğine katılıyorsanız yardımcı olabilir – ancak gün boyunca sadece susuz kalmamaya çalışırken gerekli değildir, diyor aynı zamanda bir birinci basamak klinikler zinciri olan Oak Street Health‘in tıbbi direktörü olarak görev yapan Schumann.
3. Kaynayan kazandaki – yani otomoliniz – kurbağa olmayın
Arabanızın içinin ne kadar sıcak olduğunun farkında olmayabilirsiniz.
Eisenman, arabaların orta sıcaklıkta bile bu kadar hızlı ısınmasının nedenini “mini sera etkisi" olarak açıklıyor.
“Güneş camlardan içeri giriyor ve sonra ısı etrafa sıçrayıp içeride hapsoluyor. Farklı bir ısı dalga boyuna dönüşüyor ve pencerelerden geri çıkmıyor" diyor. “Ve orta sıcaklıkta bir günde, örneğin dışarısı 24 derece iken, 25 dakika içinde arabanızın içi 38 derece olur."
Sadece Amerika’da her yıl yaklaşık 50 çocuk arabada bırakıldığında hayatını kaybediyor. Eisenman, özellikle de bir telefon görüşmesini bitirerek dikkatiniz dağılmışsa, tehlikeleri hafife almayın diyor. “Klima çalışıyor olsa bile, camlar açık olsa bile, içerisi çok hızlı bir şekilde sıcak olabilir" diye ekliyor
4. Isı + (bazı) ilaçlar birbirine karışmaz
Momin, bazı ilaçların insanları sıcağa karşı daha savunmasız hale getirebileceğini açıklıyor.
Milyonlarca insanın kullandığı tansiyon ilaçları gibi bazı kalp ilaçları idrar söktürücüdür, diye açıklıyor. “Bu ilaçlar, altta yatan kalp sorunları nedeniyle vücudunuzdaki sıvıdan kurtulmaya çalışıyor" diyor. Buna bir de aşırı miktarda sıvı kaybetmenize neden olan ısı eklenirse, “bu çok tehlikeli bir duruma neden olabilir."
Schumann, diğer ilaç türlerinin de bu etkiye sahip olabileceğini söylüyor. Bunlar arasında antikolinerjik ilaçlar, antikonvülsanlar, mesane ilaçları ve sakinleştiriciler yer alıyor. “Pek çok ilaç bizi susuz bırakarak, yani fazla sıvıyı atarak etki eder. Dikkatli olun!" diye uyarıyor.
Genel olarak, yaşlı insanlar sıcağa karşı daha savunmasızdır, bu nedenle yaşlıysanız ve bu ilaçları kullanıyorsanız, serin ve sulu kalmak için ekstra önlemler alın. İlaçlarınızdan herhangi birinin dehidrasyona yol açıp açmadığını doktorunuza sorun.
5. Sıcaklığa bağlı hastalıkların erken belirtilerini göz ardı etmeyin
Aşırı ısındığınızı gösteren ilk birkaç işaret çok endişe verici olmayabilir: terleme, yorgunluk, baş dönmesi ve baş ağrısı. Mideniz bulanabilir veya başınız dönebilir. Ancak Momin, “bunlar sıcak bitkinliğinin sinsice yaklaştığının işaretleridir" diyor.
“Hava sıcak ve daha önce de böyle hissetmiştim diyerek geçiştirebilirsiniz, ancak semptomların en kötüsü farkına varmadan çok hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir" diyor. “Ve aniden vücudunuz öyle bir noktaya kadar aşırı ısınır ki, o noktada zaten olanları tersine çevirmek için yeterince sıvı içemezsiniz."
Sıcak bitkinliğinin belirtileri hızla daha ciddi hale gelebilir. Bunlar arasında kas krampları, artan yorgunluk ve hızlanan kalp atış hızı sayılabilir. Gandhi, “Kendinizi zorladıkça zayıflamaya ve nefes nefese kalmaya başlayabilirsiniz" diyor.
6. Ne zaman tıbbi yardım alacağınızı bilin
Yanınızda sıcağa bağlı hastalık belirtileri göstermeye başlayan biri varsa, kişiyi serin bir yere taşıyın, su veya spor içeceği verin ve cildini nemlendirin. Ayakkabı, çorap ve ceket gibi gereksiz giysileri de çıkarabilirsiniz.
Ardından, onları gözlemleyin. Eisenman, semptomların yaklaşık 30 dakika içinde iyileşmeye başlaması gerektiğini söylüyor. Bu süre içinde iyileşmezlerse veya herhangi bir noktada daha endişe verici semptomlar göstermeye başlarlarsa, tıbbi yardım çağırın. Eisenman, “Bazen insanların Acil Servisi aramak için çok uzun süre beklediklerini düşünüyorum" diyor.
Eisenman, “Kalp atışları hızlanıyorsa, hızlı nefes alıyorlarsa, kafaları karışık görünüyorsa, bunların hepsi sıcağa başa çıkabileceğinizden daha fazla maruz kaldıklarının göstergesidir" diyor.
Sıcak çarpması başladığında, insanlar bilinçlerini kaybedebilir veya bayılabilirler – bu durumda derhal tıbbi yardım alın.
Sıcak çarpmasından gerçekten kaçınmak istiyorsunuz: Gandhi, sıcak çarpmasında çekirdek vücut sıcaklığınızın hızla 39,5 ila 40,5 dereceye veya daha fazlasına yükselebileceğini söylüyor. Bu gerçekleştiğinde, “oldukça hızlı bir şekilde bazı organ hasarı yaşamaya başlayabilirsiniz."
7. Bol, hafif giysiler giyin
Eğer sıcakta vakit geçiriyorsanız, ne giydiğiniz önemlidir. Momin, “Ben olsam açık renkleri tercih ederdim çünkü bunlar siyahlar ve koyu maviler gibi daha koyu renklere kıyasla ısıyı emmek yerine yansıtma eğilimindedir" diyor. Hava akışını engelleyebilecek dar giysilerden de uzak durun.
Eisenman, “Bol giysiler ısının vücudunuzdan daha kolay buharlaşmasını sağlar" diye ekliyor.
8. Alkol kullanmak kötü bir karardır
Açık havada bir partideyseniz, buz gibi margaritaya karşı direnin. Bunun yerine mocktailleri tercih edin. Schumann, “Alkol sıcakta sizi çok daha hızlı susuz bırakacaktır" diyor.
Eğer biraz sert bir şeyler içmeye kararlıysanız, “sorun yaşamamak için içtiğiniz her içki için biraz su için" diyor. “Eğer çok fazla işemek zorunda kalırsanız, buna değecektir. Eğer yapmazsanız, başınız belaya girebilir."
Momin, sıcakta dışarıdaysanız “alkolün çok sorunlu" olduğu konusunda hemfikir. Sadece sıvı kaybetmenize neden olmakla kalmaz, aynı zamanda “muhakeme yeteneğinizi de bozabilir." Ve bu olduğunda, sıcağa bağlı hastalık belirtilerini gözden kaçırabilirsiniz.