Yeni bir çalışma, bazı insanların gerçekten “sivrisinek mıknatısı" olduğunu ve bunun muhtemelen kokularıyla ilgili olduğunu ortaya koyuyor…

Araştırmacılar, sivrisinekler için en çekici olan insanların ciltlerinde kokuyla bağlantılı çok sayıda kimyasal madde ürettiklerini buldular. Ve sivrisinek mıknatısları için kötü haber: Kan emiciler zaman içinde favorilerine sadık kalırlar. New York’taki Rockefeller Üniversitesi’nde nörobiyolog olan çalışma yazarı Leslie Vosshall, “Cildinizde bu maddelerden yüksek düzeyde varsa, piknikte tüm ısırıkları alan siz olacaksınız" dedi.

Bazı İnsanlar Gerçekten Sivrisinek Mıknatısıdır ve Bu Şekilde de Kalırlar…
Yeni bir araştırmaya göre, cildimizdeki bazı bileşikler sivrisinekleri ne kadar çektiğimizi belirliyor ve bu bileşikler zaman içinde çok fazla değişmiyor…

Fark etmiş olabileceğiniz gibi, sivrisinekler herkese eşit şekilde saldırmaz. Bilim insanları, haşerelerin insanlara farklı oranlarda yöneldiğini biliyorlardı, ancak bazı insanları “sivrisinek mıknatısı" yapan şeyin ne olduğunu açıklamakta zorlanıyorlardı.

Cell dergisinde 18 Ekim’de yayımlanan yeni bir makalede araştırmacılar, belirli vücut kokularının belirleyici faktör olduğunu öne sürüyor. Her insanın farklı kimyasal bileşiklerden oluşan benzersiz bir koku profili vardır ve araştırmacılar sivrisineklerin en çok derisi yüksek düzeyde karboksilik asit üreten insanlara yöneldiğini tespit etmişler. Araştırmacılar ayrıca, beslenme veya bakım alışkanlıklarındaki değişikliklerden bağımsız olarak, insanların sivrisineklere karşı çekiciliğinin zaman içinde sabit kaldığını tespit etti.

Rockefeller Üniversitesi‘nde nörobiyolog ve sivrisinek uzmanı olan çalışmanın eş yazarı Leslie Vosshall, “Neden bazı insanların sivrisinekler için diğerlerinden daha çekici olduğu sorusu, herkesin size sorduğu bir sorudur" diyor. “Annem, kız kardeşim, sokaktaki insanlar, meslektaşlarım, herkes bilmek istiyor." Vosshall ve meslektaşlarını bu çalışmayı tasarlamaya iten şeyin halkın bu ilgisi olduğunu söylüyor.

Bilim insanları sivrisineklerin neden bazılarımıza diğerlerinden daha fazla üşüştüğünü açıklamak için bazı teoriler ortaya attılar; bunlardan biri de kan grubundaki farklılıkların suçlu olması gerektiği fikri. Ancak Vosshall, bu bağlantı için kanıtların zayıf olduğunu söylüyor. Zamanla araştırmacılar, sivrisinek çekiciliğinde vücut kokusunun birincil suçlu olması gerektiği teorisi etrafında birleşmeye başladı. Ancak bilim insanları sivrisineklerin hangi özel kokuları tercih ettiğini doğrulayamadı.

Bu soruyu yanıtlamak için Vosshall ve meslektaşları 64 katılımcıyı bir araya getirerek kollarına naylon çorap giydirdi. Altı saat sonra naylon çoraplar her bir kişinin kendine özgü kokusuyla doldu. Biyoteknoloji şirketi Kingdom Supercultures’da kıdemli bir bilim insanı olan ve Rockefeller‘dayken yürüttüğü bu yeni çalışmanın başyazarı Maria Elena De Obaldia, “Bu naylon çorapların bana ya da bence hiç kimseye bir kokusu olamazdı" diyor. Yine de çoraplar kesinlikle sivrisinekleri cezbedecek kadar kokuya sahipti.

Araştırmacılar naylon çorapları parçalara ayırdı ve iki tanesini – farklı katılımcılardan – dişi Aedes aegypti sivrisineklerinin bulunduğu kapalı bir kaba yerleştirdi. Sivrisinekler toplu halde bir numaralı deneğin numunesine mi göç ettiler yoksa iki numaralı deneğin kokusunu mu tercih ettiler? Yoksa her ikisi de eşit derecede çekici miydi?

Vosshall, araştırmacıların bu başa baş mücadeleleri birkaç ay boyunca sürdürdüklerini ve gerektiğinde katılımcılardan yeni örnekler topladıklarını söylüyor. Turnuva sona erdiğinde, ekibin elinde bazı insanların diğerlerinden daha çekici olduğuna dair net kanıtlar vardı. Çalışmanın yazarları, 33 numaralı deneğin en büyük sivrisinek mıknatısı olma onuruna sahip olduğunu; en az çekici olan 19 ve 28 numaralı deneklerinkinden “100 kat daha fazla" çekicilik puanına sahip olduğunu yazdı.

Araştırmacılar bu büyük farkı neyin açıklayabileceğini görmek için deneklerin koku profillerini analiz ettiler. Bir model buldular: en çekici denekler ciltlerinden daha yüksek seviyelerde karboksilik asit üretme eğilimindeyken, en az çekici denekler ise bunu çok daha az üretiyordu.

Karboksilik asitler sıradan organik bileşiklerdir. Vosshall, insanların bunları cildimizi kaplayan yağlı tabaka olan sebumumuzda ürettiğini; asitlerin cildimizi nemli tutmaya ve korumaya yardımcı olduğunu söylüyor. De Obaldia, miktarı kişiden kişiye değişmekle birlikte, insanların karboksilik asitleri çoğu hayvandan çok daha yüksek seviyelerde salgıladığını da ekliyor. Vosshall, yeni çalışmada hangi kişisel özelliklerin bir kişinin yüksek düzeyde karboksilik asit üretme olasılığını artırdığını söylemek için çok az katılımcı olduğunu ve laboratuvar dışında kendi cildinizin karboksilik asit düzeylerini test etmenin kolay bir yolu olmadığını söylüyor.

Ancak cildin zaman içinde nispeten sabit bir karboksilik asit seviyesini koruduğunu biliyoruz. Bu da tutarlı bir koku profiline yol açar. Vosshall, sivrisineklerin ürettiğimiz karboksilik asitleri sindiren cilt bakterilerine de çekilebileceğini öne sürüyor. Vosshall ve De Obaldia turnuvalarını birkaç ay arayla birden fazla kez gerçekleştirdiklerinde, insanların çekicilik sıralamalarının büyük ölçüde aynı kaldığını gördüler. Bu aylar boyunca değişmiş olabilecek kişisel faktörler – her bir deneğin yediklerinden kullandıkları sabun türüne kadar – bir fark yaratmamış gibi görünüyordu.

Vosshall, “Sivrisinek mıknatısı olma özelliği tüm yaşamınız boyunca sizinle birlikte kalır; bu da kim olduğunuza bağlı olarak ya iyi haber ya da kötü haberdir" diyor.

“Bu çalışma, bazı insanların – sivrisinekler için – diğerlerinden daha çekici olduğunun doğru olduğunu çok dikkatli bir şekilde teyit ediyor" diyor San Diego’daki California Üniversitesi’nde hücre ve moleküler biyolog olan ve çalışmaya dahil olmayan ancak son çalışmaları sivrisinekler üzerine odaklanan Omar Akbari. Çalışmanın, sivrisinek çekiciliğinin temel belirleyicisi olarak belirli karboksilik asitleri tanımlamasının, biyologların böceklerin davranışlarını anlamalarına yeni bir katkı olduğunu da sözlerine ekliyor. Akbari, A. aegypti sivrisineklerine odaklanan bu çalışmanın sonuçlarının muhtemelen öncelikle insanları avlayan diğer sivrisinek türlerine de genellenebileceğinden şüpheleniyor.

Ancak bir sivrisinek mıknatısı olabileceğinizi düşünüyorsanız, tüm umutlar kaybolmuş değil. Akbari, çalışmanın araştırmacıların gelecekte daha etkili sivrisinek kovucular geliştirmelerine yardımcı olabileceğini söylüyor. İşin sırrı, koku profilini değiştirmek için cildin mevcut mikrobiyomuna yeni bakteriler eklemek olabilir.

Akbari, bir kez uygulanabilen ve birkaç ay boyunca aktif kalabilen kovucular geliştirmeyi amaçlayan ReVector adlı Savunma Bakanlığı tarafından finanse edilen bir proje üzerinde çalışıyor. Akbari, “Fikir, insan kolonizasyonu yapan deri bakterilerini alırak onları ya kovucu bir bileşik olarak ifade edebilecekleri ya da çekiciliğini bozabilecekleri şekilde tasarlamak" diyor. Akbari, Vosshall ve De Obaldia‘nın ekibi güçlü çekiciler olabilecek belirli karboksilik asitleri belirlediğine göre, araştırmacıların bu bileşikleri parçalamayı özellikle hedefleyen bakteri bazlı cilt kremleri tasarlamaya çalışabileceklerini söylüyor.

Yine de bir soru hâlâ ortada duruyor: Sivrisinekler karboksilik asitlerin ya da bunlara eşlik eden bakterilerin kokusunu neden bu kadar çok seviyor? De Obaldia‘nın buna bir cevabı var ama biraz spekülatif olduğunu kabul ediyor. A. aegypti sivrisineklerinin özellikle insanları avlamak üzere evrimleştiğini belirtiyor – muhtemelen yakınlarımızda temiz su kapları olduğu için, bu onlar için mükemmel bir üreme yeri. Böylece A. aegypti, insan kokusunu diğer hayvanların kokusundan ayırt etme konusunda son derece ustalaşmıştır. Karboksilik asitler, insanların bol miktarda yaydığı, diğer hayvanların ise yaymadığı bileşiklerdir. De Obaldia, sivrisineklerin muhtemelen karboksilik asitleri sevmeye başladığını, çünkü bunların sineklerin insanı bulduğunun mükemmel bir göstergesi olduğunu söylüyor.

Kendinizi tüm arkadaşlarınızdan daha fazla ısırıkla kaplı bulursanız, sivrisineklerin koku profilinizi çok belirgin bir şekilde insan olduğu için sevdiği fikriyle teselli bulabilirsiniz.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…