Alçak Dünya Yörüngesinde Belirsiz Bir Gelecek...
15:35:01
Uluslararası Uzay İstasyonundaki Sızıntı Giderek Kötüleşiyor ve NASA’nın Uykularını Kaçırıyor
Bir NASA genel müfettiş raporu, ISS‘yi beş yıldır rahatsız eden bir sızıntı hakkında yeni ayrıntılar veriyor ve ajansın bunu en üst düzey risk olarak gördüğünü ortaya koyuyor. ABD uzay yetkilileri, astronotları çeyrek asırdan daha eski olan Uluslararası Uzay İstasyonu’nda uçurmanın tehlikeleri hakkında konuşmaktan hoşlanmıyor…
Ancak yeni bir rapor, uzay istasyonunun işletilmesinden sorumlu NASA yöneticilerinin, istasyonun küçük bir Rus bölümünden, yani daha büyük bir modülü kenetlenme limanına bağlayan bir tünelden sızıntı olmasından ciddi endişe duyduklarını doğruluyor.
Rus ve ABD’li yetkililer, Progress uzay aracı hava kilidi ile Zvezda modülü arasında yer alan bu küçük PrK modülünün Eylül 2019’dan beri sızıntı yaptığını biliyorlar. NASA‘nın genel müfettişi tarafından Perşembe günü yayımlanan yeni bir rapor, uzay ajansı tarafından daha önce açıklanmayan ve sorunun ciddiyetinin altını çizen ayrıntılar sunuyor.
Sızıntı Hakkında Yeni Detaylar
Örneğin, bu yılın Şubat ayında NASA sızıntı oranının günde 1 pounddan daha az atmosferden günde 2,4 pounda yükseldiğini, Nisan ayında ise bu oranın günde 3,7 pounda çıktığını tespit etti. Yıllardır süren araştırmalara rağmen ne Rus ne de ABD’li yetkililer sızıntının altında yatan nedeni tespit edebilmiş değil.
Genel Müfettiş Yardımcısı George A. Scott tarafından imzalanan raporda, “Sızıntının temel nedeni bilinmemekle birlikte, her iki kurum da iç ve dış kaynaklara odaklandı” deniliyor.
Riski azaltmaya yönelik plan, PrK tüneline giden Zvezda modülündeki kapağı kapalı tutmaktır. Sızıntının daha da kötüleşmesi halinde bu kapağın kalıcı olarak kapatılması gerekebilir ve bu da uzay istasyonundaki Rus yanaşma portlarının sayısını dörtten üçe indirebilir.
NASA, bugüne kadar PrK tüneliyle sınırlı kaldığı ve istasyonun diğer bölümlerine yayılmadığı için çatlama sorunuyla ilgili endişeleri en aza indirmeye çalıştı. Bununla birlikte, Ars Haziran ayında çatlama sorununun uzay ajansının uzay uçuşu faaliyetlerine yönelik risklerin olasılığını ve sonuçlarını sınıflandırmak için kullandığı 5×5 “risk matrisinde” en yüksek endişe düzeyine ulaştığını bildirdi. Rus sızıntıları artık hem yüksek olasılık hem de yüksek sonuç açısından “5” olarak sınıflandırılıyor.
O dönemde NASA, uzay ajansının risk matrisi derecelendirmesiyle ilgili endişeleri hakkında yorum yapmamış ya da bunları doğrulamamıştı. Ancak yeni rapor ajansın endişelerini doğruluyor.
Genel müfettişin raporunda “Mayıs ve Haziran 2024’te ISS Programı ve Roscosmos yetkilileri artan sızıntı oranıyla ilgili artan endişeleri görüşmek üzere bir araya geldi” deniyor. “ISS Programı daha sonra Servis Modülü Transfer Tüneli sızıntı riskini risk yönetim sistemindeki en yüksek risk seviyesine yükseltti. NASA’ya göre Roscosmos, sızıntı oranı savunulamaz bir seviyeye ulaşmadan önce Servis Modülüne giden kapağı izleyip kapatabileceklerinden emin. Ancak NASA ve Roscosmos sızıntı oranının hangi noktada savunulamaz olduğu konusunda bir anlaşmaya varmış değiller.”
Alçak Dünya Yörüngesinde Belirsiz Bir Gelecek
Rapor NASA‘nın uzay istasyonunun geleceğini değerlendirdiği bir dönemde geldi. ABD uzay ajansı ve Rusya, istasyonu 2028’e kadar uçurmaya devam etmek için bir anlaşmaya sahip ve NASA operasyonları 2030’a kadar uzatmak istiyor. NASA bir yıldan daha uzun bir süre önce bu uzatmayı kabul edeceğini öngörmüştü, ancak henüz herhangi bir anlaşma sonuçlandırılmadı.
İstasyon ömrünü tamamladığında, NASA alçak Dünya yörüngesindeki faaliyetlerini özel uzay istasyonlarına devretmeyi planlıyor ve Axiom Space, Northrop Grumman, Blue Origin ve Voyager Space‘in ilk geliştirme çalışmalarını finanse etti. Northrop bunun kârlı bir iş olmayacağına karar vererek yarışmadan çekilmiştir. Özel uzay istasyonu operatörlerinden herhangi birinin 2030’da hazır olup olmayacağı konusunda genel bir belirsizlik var.
NASA‘nın diğer potansiyel seçeneği uzay istasyonunun ömrünü 2030’un ötesine uzatmaktır, ancak bu, uzay istasyonunun yapısının yaşayabilir kalmasını sağlamak için çok fazla çalışma ve Rusya ile başka bir uzatma anlaşması gerektirecektir. ABD’nin bu ülkeyle olan ortaklığı Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle ciddi şekilde gerilmiş durumda.
Yeni raporda, “ISS’nin 2030’dan sonraya uzatılması, istasyonun işletilmesi ve bakımı için önemli miktarda finansman, bileşenlerinden ve eskiyen yapılarından kaynaklanan artan riskin kabul edilmesi ve NASA’nın uluslararası ortaklarından sürekli destek güvencesi gerektirecektir” deniyor. “NASA’nın sabit veya azaltılmış bir bütçe, enflasyon ve tedarik zinciri zorluklarıyla karşılaşmaya devam etme olasılığı işleri daha da karmaşık hale getiriyor.”