Fentanile Maruz Kalmadan Önce Yapılması Gerekmekte...
00:26:31
Fentanil, eroinden 50 kat ve morfinden 100 kat daha güçlü, güçlü ve ölümcül bir sentetik opioiddir…
Araştırmacılar, fentanilin etkilerini önleyebilecek bir aşı geliştirdiklerini söylüyor ve bunu opioid bağımlılığıyla mücadelede “oyunun kurallarını değiştirecek" bir adım olarak nitelendiriyor. Houston Üniversitesi’nden yapılan açıklamada, araştırmacılar “çığır açan keşfin" ilacın beyne girme yeteneğini engellediğini ve böylece ilacın “yüksek" etkisini ortadan kaldırdığını öne sürüyor.
Çalışmanın başyazarı Dr. Colin Haile basına yaptığı açıklamada, “Kaydettiğimiz ilerleme bizi çok heyecanlandırıyor" dedi. “Bu neredeyse altı yıllık bir çalışma."
Fentanil, eroinden 50 kat ve morfinden 100 kat daha güçlü, güçlü ve ölümcül bir sentetik opioiddir ve ABD’deki opioid salgınının devam etmesine yardımcı olmuştur.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, fentanil gibi sentetik opioidlere bağlı aşırı dozlardan her gün 150’den fazla kişinin öldüğünü söylüyor. Ülkede 2021 yılında meydana gelen 107.000 aşırı doz ölümünün üçte ikisi de bu uyuşturucuya bağlanıyor.
ABD Uyuşturucuyla Mücadele İdaresi fentanili ülkedeki en ölümcül uyuşturucu olarak nitelendiriyor.
Araştırmacılar yeni aşının geliştirilmesini, teorik olarak insanların opioid kullanmayı bırakmalarını kolaylaştıracak etkili bir nüks önleme ajanı olarak lanse ediyor.
“Aşımız, tüketilen fentanile bağlanan ve beyne girmesini engelleyerek böbrekler yoluyla vücuttan atılmasını sağlayan anti-fentanil antikorları üretebiliyor. Böylece kişi öforik etkileri hissetmeyecek ve ayıklığa ‘geri dönebilecektir’," dedi Haile üniversiteden yapılan açıklamada.
Aşının, kişi fentanile maruz kalmadan önce yapılması gerekmektedir.
Haile, “Aşı teknolojisi çok farklı bir strateji, çünkü bize bir kimyasala karşı aşı veriliyor" dedi ve ekledi: “Ve bu kimyasal fentanil. Virüs ya da bakteri gibi bir patojene karşı aşı olmak yerine. Bu çok daha farklı."
Pharmaceutics dergisinde yayımlanan bir araştırma, ilaca bağımlı olanların yaklaşık %80’inin bağımlılığının nüksettiğini gösteriyor.
Araştırmacılara göre, sıçanlar ve fareler üzerinde yapılan laboratuar testleri, hayvanların ilacın etkilerini durduran anti-fentanil antikorları üretmesiyle çok umut verici sonuçlar gösterdi.
Haile, “Çok sayıda davranışsal paradigma kullandık, sahadaki standartları kullandık," dedi. “Ve her deneyde aşı dikkate değer bir performans gösterdi."
Aşı şu anda sadece hayvan deneylerinde kullanılıyor, ancak araştırmacılar önümüzdeki haftalarda insan deneyleri başladığında aynı bulguları göreceklerine inanıyorlar.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, ekip önümüzdeki aylarda klinik düzeyde aşı üretimine başlamayı ve yakında insanlarda klinik deneyler yapmayı planlıyor.
Haile, “Aşı üretiminde ilerleme kaydettiğimiz için çok heyecanlıyız" dedi. “Klinik sınıf materyali elde ettiğimizde, bir sonraki adım FDA için toksikoloji testi yapmak olacak."
Araştırmacılar ayrıca aşının laboratuvar çalışmalarına katılan aşılanmış sıçanlarda “herhangi bir olumsuz yan etkiye neden olmadığını" söyledi.
Uyuşturucu bağımlılığına karşı bir aşı oluşturmak için çalışmak yeni bir şey değil. Konuyla ilgili hakemli bir dergide yer alan ilk çalışma 1974 yılında Nature dergisinde yayımlandı.
Uzmanlar, aşıların mevcut ilaçların sahip olmadığı uzun süreli vaatlere sahip olduğunu söylüyor.
Metadon, buprenorfin ve naltrekson ilaçları opioid kullanım bozukluğu (OUD) için mevcut tedavilerdir, ancak uzmanlara göre dezavantajları da vardır.
Ulusal Sağlık Enstitüsü‘nün bir raporuna göre, opioid bağımlılığına yönelik mevcut ilaçlar sadece sınırlı bir başarıya sahiptir ve çok maliyetli olabilmektedir. Her gün alınmaları gerekiyor ve özel bir doktor ziyareti gerektirebiliyorlar. Metadonun kendisi de bağımlılık yapabilmektedir.
Psikoloji profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarı Therese A. Kosten, “Fentanil kullanımı ve aşırı doz, mevcut ilaçlarla yeterince ele alınmayan özel bir tedavi sorunudur" dedi.
Kosten aşıyı potansiyel bir “oyun değiştirici" olarak nitelendirdi.
Dr. Haile NewsNation‘a “umut" kelimesini kullanacağını söyledi.
“Ben buna umut derdim," dedi. “Ve biliyorsunuz, ‘ezber bozan’ da diyebiliriz, çünkü şu anda kullandığımız ilaçlar opioid salgınını ele almıyor. Aslında, opioid salgını daha da kötüye gidiyor. Bu yüzden farklı bir tedavi stratejisine ihtiyacımız var."
Fentanil başlangıçta kanser gibi hastalıklardan kaynaklanan şiddetli ağrıları tedavi etmek için yasal bir ilaç olarak geliştirilmiştir.
Son yıllarda Meksikalı uyuşturucu kartelleri ABD’de görülen yasadışı fentanilin çoğunu üreterek araçların içine ya da sınır boyunca giriş limanlarından geçen yayalara bağlayarak kaçırdı.
DEA sadece 2022 yılında 50 milyondan fazla sahte hap ve 10.000 kilo fentanil tozu ele geçirdiğini açıkladı.
Yasadışı fentanil özellikle tehlikeli bir tehdittir çünkü genellikle kokain, metamfetamin ve hatta diğer opioidler gibi sokak uyuşturucularına eklenir.
Haile, DEHB ve anti-anksiyete için yasadışı olarak üretilen ilaçları da listeye dahil etti.
Araştırmacılar, fentanil içeren bu sahte ilaçların, normalde opioid tüketmeyen bireylerde aşırı doz sayısını artırdığına dikkat çekiyor.
Haile, “Bireyler bilmeden fentanile maruz kalıyor ve ne yazık ki aşırı doz alıp ölüyorlar" dedi. “Dolayısıyla aşıyı, bireylerin kazara maruz kalması durumunda ya da uyuşturucuyla yüksek derecede temas edebilecek bireyler için profilaktik bir önlem olarak kullanma fikri ortaya çıkıyor."