Bilim insanları farelerde anıları gerçekten silmek için beyindeki ışık flaşlarını kullanıyor. İronik olarak, 1997’de gişe rekorları kıran ‘The Neuralyzer in Men in Black’ gibi izleyenlerin hafızasında çok az şey kalır. Bu, bir zamanlar doğaüstü ya da tuhaf olaylara maruz kalan şanssız bir tanığa yöneltilen, gördüğü her şeyin hafızadan silen hızlı bir ışık patlaması yayan kurgusal bir araçtır. 

En azından yarı makul geliyor, değil mi? Gerçekten iyi bir kurgu, inancınızı askıya almanızı sağlayabilir ve gözünüze bir ışık çakması kafa karıştırıcı olduğundan, buradan belirli ışık yanıp sönme türlerinin hafızanızı etkileyebileceğini düşünmeye geçmek kolaydır. Ama belli ki bu gerçeğin bilimsel bir dayanağı yok. Sadece bir film. Öyle değil mi?

Kyoto Üniversitesi‘nden yakın zamanda yapılan bir araştırma, fareler üzerinde yaptıkları son araştırmalarla işleri biraz daha karmaşık hale getirdi. Bulgular 11 Kasım’da Science dergisinde “Adımsal sinaptik plastisite olayları bellek konsolidasyonunun erken aşamasını yönlendirir" başlıklı bir makalede yayımlandı – bilim insanları yeni oluşturulan sinapsları – anıları oluşturmaktan sorumlu sinirsel bağlantılar – gevşetmeyi başardılar.

Çalışma, parlak yaşam alanlarına eklenmiş karanlık bir odaya girerlerse elektrik şoku alacaklarını öğrenen fareleri içeriyordu. Fareler karanlık odaya girdiklerinde şok olacaklarını öğrendiler ve bu nedenle karanlık odanın etrafında temkinli ve korkulu hale geldiler. Tedaviyle hafızaları silinenler, sanki bu duruma hiç maruz kalmamışlar gibi mutlu bir şekilde karanlık odaya giriyorlardı.

Bu sonuca, ışığa maruz kalmaya tepki olarak yıkıcı oksijen atomları üreten deniz anemlerinden türetilen bir protein kullanarak ulaştılar. Bu protein, oksijen atomlarının zararlı etkilerini azaltmak için proteini düzenledikten sonra zararsız bir virüs yoluyla farelere tanıtıldı. Sinir yollarına zarar vermek yerine, onları gevşeterek yeni oluşan anıların geri çağrılmasını engelliyorlar.

Farelerin karanlık odaya girme ve şok alma deneyimi gibi deneyimlerden yeni anılar yaratılır. Bu anılar, uzun süreli hafızaya girdikleri uyku yoluyla beyinden aktarılır. Bu deneyde, bir fareye modifiye SuperNova proteini enjekte edildi ve beynine ışıkla uyarmak için bir optik fiber takıldı. Bu fare, diğer kontrol fareleriyle birlikte şok odasına soktuktan sonra, yeni öğrenilen bilgilerin silinmesi için şok verildikten hemen sonra beynini ışıkla uyardı. Uyuduktan ve odaya döndükten sonra, diğer farelerin yaptığı gibi korku göstermedi.

Bilim insanları ayrıca, daha uzak anıları çağıran, beynin başka bir bölümüne ışık tutarak hafızayı başka bir yolla silmeyi denediler. Öğrenme deneyiminden iki gün sonra farenin öğrendiklerini silmeyi başardılar. Ancak 25 günün ardından çok uzun zaman geçmişti ve anılar beyinde pekiştirilmişti.

Nöronlardaki ışık duyarlılıklarını inceleme alanına optogenetik denir. Optogenetikçiler tarafından yapılan önceki çalışmalar, yeni anıların oluşturulabileceği belirli alanlardan ziyade tüm beyni ilgilendiriyordu. Ancak bu çalışma, anıların yaratıldığı belirli zaman penceresiyle ilgilidir. Beynin içinde tek bir fiziksel kavram olarak var olmak yerine, hatıraların aslında çeşitli farklı sinir yollarına çapraz referans vererek geri çağrıldıkları düşünülmektedir – bu, belirli anıların neden belirli kokular veya seslerle tetiklendiğini açıklayabilir.

Daha önceki deneylerden elde edilen bilgileri kullanarak, bu çalışmanın on iki yazarı (Akihiro Goto, Ayaka Bota, Ken Miya, Jingbo Wang, Suzune Tsukamoto, Xinzhi Jiang, Daichi Hirai, Masanori Murayama, Tomoki Matsuda, Thomas J. McHugh, Takeharu Nagai ve Yasunori Hayashi), uzun süreli hafıza oluşumunun durdurulabileceğini ve hatta yerel bir pencerede geri alınabileceğini başarıyla göstermiş oldu.

Araştırmaya gelen çevrimiçi reaksiyonlarda, prosedürü Doraemon veya SCP Vakfı‘ndan çıkan bir şeye benzetilmiş, “Bana bir iyilik yap ve son on yıldan kurtul" diye şakalar yapılmış ve teknoloji için hoş olmayan kullanımlarla ilgili endişeler dile getirildi. Teorik olarak, belirli anılar için sinapslar belirlenebildiği ve teknik zamanında gerçekleştirilebildiği sürece, muhtemelen TSSB hastalarının ve diğer zihinsel travma biçimlerinin tedavisinde kullanılabilir. Şimdilik, bu araştırma sadece farelerle sınırlıdır.Hafızanızı kaybetmektense geliştirmeyi tercih ediyorsanız, o zaman e-Eglence‘yi takip etmeye devam ediniz.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…