YouTube'un Algoritmaları...
Araştırmaya Göre Bir Videoyu ‘Beğenmediğinizde’ YouTube Benzer Videoları Önermeye Devam Ediyor…
YouTube’un güçlü öneri algoritmaları kullanıcıları beğenmedikleri videolara yönlendirdiğinde, şirket bu kişileri “Beğenmedim" ya da “İlgilenmiyorum" düğmelerine basarak YouTube’un yazılımına bu tür içerikleri göstermemesini söylemeye teşvik ediyor. Ancak Firefox web tarayıcısının arkasındaki vakıf olan Mozilla tarafından Salı günü yayımlanan bir araştırmaya göre, bu düğmeler istenmeyen videoları YouTube’un kullanıcılara sunduğu kişiselleştirilmiş önerilerden temizlemek için çok az şey yapıyor.
Mozilla, örneğin, “İlgilenmiyorum" düğmesinin kullanılmasının benzer videolar için önerilerin yalnızca %11’ini engellediğini söyledi. “Beğenmedim" düğmesi ise sadece %12’sini engelledi. En etkili kontrol ise %43 ile zamanın yarısından azında işe yarayan “Bu kanalı önermeyin" düğmesi. Mozilla, Exeter Üniversitesi‘nden araştırma asistanlarıyla birlikte çalışarak, benzer konu veya siyasi görüş gibi unsurları inceleyen bir makine öğrenimi modeli oluşturarak video benzerliğini tanımladı.
Araştırma, Mozilla‘nın araştırmacılarına kişilerin YouTube etkinliklerine erişim sağlayan bir tarayıcı uzantısı olan Mozilla RegretsReporter‘ı gönüllü olarak indiren 20.000’den fazla katılımcının verilerine dayanıyor. Proje, insanları komplo teorileri, dezenformasyon ve aşırılık yanlısı içeriklere yönlendirmekle suçlanan Google’a ait video sitesinin şeffaf olmayan bir sistem olan öneri yazılımına şeffaflık getirmeyi amaçlıyor.
RegretsReporter verilerine ek olarak Mozilla, tarayıcı uzantısını indiren 2.700’den fazla kişiyle YouTube‘un önerilerini şekillendirmeye çalışırken yaşadıkları deneyimler hakkında da anket yaptı. Ankete katılanların neredeyse %40’ı YouTube‘un kontrollerinin tavsiyeleri üzerinde herhangi bir etkisi olduğunu düşünmediklerini söyledi.
Mozilla kıdemli araştırmacısı ve çalışmanın ortak yazarı Becca Ricks bir röportajda, “En önemli bulgu, insanların kontrolün kendilerinde olmadığına dair ifade ettikleri duyguların bazılarının aslında verilerde ortaya çıkmış olması" dedi. “Genel olarak, istenmeyen pek çok video gözden kaçıyor."
YouTube sözcüsü Elena Hernandez çalışmanın iddialarına karşı çıktı. Hernandez yaptığı açıklamada, “Mozilla’nın raporu sistemlerimizin gerçekte nasıl çalıştığını hesaba katmıyor ve bu nedenle birçok içgörü elde etmemiz zor," dedi. “İzleyicilere, bir video veya kanalın gelecekte kendilerine önerilmesini engelleme olanağı da dahil olmak üzere, önerileri üzerinde kontrol sunuyoruz. Daha da önemlisi, kontrollerimiz tüm konuları veya bakış açılarını filtrelemiyor, çünkü bunun izleyiciler için yankı odaları oluşturmak gibi olumsuz etkileri olabilir."
YouTube‘un algoritmaları, video sayfasının sağ tarafında yer alan sütunda, içerik bittikten sonra video oynatıcının içinde veya sitenin ana sayfasında içerik önerir. Her bir öneri, izleyicinin izleme geçmişi, kanal abonelikleri listesi ya da konumu gibi unsurlar dikkate alınarak kişiye özel olarak hazırlanıyor. Öneriler, izledikleri grubun başka bir canlı performansı gibi iyi huylu olabilir, ancak eleştirmenler YouTube‘un önerilerinin izleyicileri uç ve zararlı içeriklere de yönlendirebileceğini söylüyor.
YouTube‘un “Beğenmeme" düğmesi de tartışmaların kaynağı oldu. Kullanıcılar, YouTube‘un geçtiğimiz Kasım ayında videolarda beğenmeme sayılarını göstermeyi bırakmasının ardından şirketi eleştirdi ve bu rakamın gizlenmesinin insanların bir videoyla ilgili memnuniyetsizliklerini ifade edemeyecekleri anlamına geldiğine üzüldü.
Mozilla‘nın araştırması için şirket, RegretsReporter uzantısını indiren kullanıcılar için önerilen videoların sol üst köşesinde görünen yeni bir “Öneriyi durdur" düğmesi oluşturdu. Düğmeye tıklandığında YouTube‘un beğenmeme düğmesi ya da “İzleme geçmişinden kaldır" seçeneği gibi mevcut kontrollerinden biri tetiklenerek Mozilla‘nın farklı geri bildirim özelliklerinin her birini test etmesine olanak tanındı. (Deney için bir kontrol grubu oluşturmak amacıyla Mozilla, bazı kullanıcılar için hiçbir şey yapmayan bir “Öneriyi durdur" düğmesi de ekledi).
Mozilla RegretsReporter uzantısını ilk olarak Eylül 2020’de kullanıma sunmuştu. Salı günkü rapor, bu araçtan elde edilen ikinci büyük araştırma. Geçtiğimiz Temmuz ayında yayınlanan ilk bulgu seti, YouTube‘un algoritmalarının bazen platformun kendi politikalarını ihlal eden videolar önerdiğini iddia etmişti.
Mozilla uzun süredir YouTube‘un algoritmalarını inceliyor. Kuruluş 2019 yılında, eski bir YouTube mühendisi ve şirketin açık sözlü eleştirmeni olan Guillaume Chaslot‘a, platformun yapay zekâ sistemleri üzerine yaptığı araştırmayı desteklemek için bir burs verdi. Mozilla iki yıl önce, insanların YouTube‘un tavsiyelerinin çeşitli ideolojik görüşlere sahip kişiler için nasıl farklılık gösterebileceğini görmelerini sağlayan TheirTube adlı bir projeyi finanse ettiğini açıkladı.
YouTube‘un içerik denetimi son zamanlarda gündemde. Geçtiğimiz hafta YouTube, TikTok, Meta ve Twitter‘ın üst düzey yöneticileri Senato İç Güvenlik oturumunda platformlarında yer alan paylaşımlar ve videolar hakkında ifade verdi. YouTube ürün şefi Neal Mohan nefret söylemi ve tacizle ilgili soruları yanıtladı. Bir gün sonra Mohan, YouTube‘un şiddet içeren aşırıcılıkla ilgili politikalarında değişiklik yapıldığını ve bilinen terör örgütleriyle bağlantılı olmasa bile aşırılık yanlısı gruplara üye kazandıran ya da bu gruplar için bağış toplayan içeriklerin yasaklandığını duyurdu